Οι Άγγλοι γνώριζαν την ταυτότητα του "Διγενή". (Μέρος Α’)

Πληροφορίες που αντλούμε από το «Το ΧΡΟΝΙΚΟΝ αγώνος ΕΟΚΑ 1955-1959» του Γ. Γρίβα - Διγενή

Μετά από αρκετό καιρό επαναλειτουργεί το ιστολόγιο με νέες αναρτήσεις.

Θα παραθέσω σε συνέχειες τρία κείμενα που έγραψα για την εφημερίδα «Χαραυγή»

το τελευταίο διάστημα και αφορούν το πιο πάνω θέμα.

Θεωρώ ότι αυτά τα κείμενα βοηθούν στην ιστορική ανάλυση και κατανόηση των πραγμάτων.

Δεν διεκδικώ το αλάθητο γι’ αυτό και κάθε σχόλιο είναι δεκτό προς συζήτηση.

Και ελπίζω, αν γίνει συζήτηση, να γίνει σε κόσμια πλαίσια.

***

Εξήντα χρόνια μετά την έναρξη της δράσης της ΕΟΚΑ πολλά στοιχεία παραμένουν στο σκοτάδι ενώ η παραπληροφόρηση και η διαστρέβλωση των γεγονότων εξακολουθεί να υφίσταται.

Κάποια από τα στοιχεία πιθανόν να έχουν δημοσιευθεί ξανά μέσα στα εκατοντάδες κείμενα που έχουν γραφτεί σ’ αυτό το ιστολόγιο.

Τα τρία αυτά κείμενα θα ασχοληθούν με το κατά πόσον η κάθοδος του Γρίβα – Διγενή στην Κύπρο για την οργάνωση της ΕΟΚΑ ήταν μυστική ή αν οι Άγγλοι γνώριζαν.

Στο τρίτο μέρος θα ασχοληθούμε και με την περιβόητη ομιλία του Γ.Γ. του ΚΚΕ Ν. Ζαχαριάδη και στην αποκάλυψη του ονόματος του Γρίβα.

Πληροφορίες για την ύπαρξη της ΕΟΚΑ

Οι πλείστοι ιστορικοί και συγγραφείς που ασχολούνται με τα της ΕΟΚΑ δεν αναφέρονται σε όλα όσα περιγράφουμε.

Ούτε αναφέρονται στο ότι οι Άγγλοι γνώριζαν.

Πριν την τελική του κάθοδο στην Κύπρο, ο Γρίβας ήρθε και άλλες φορές στο νησί για να κατοπτεύσει, να καθοδηγήσει και να οργανώσει τα του κινήματος.

Η πρώτη επίσκεψη του έγινε τον Ιούλιο του 1951 - ύστερα από συμφωνία με τον Μακάριο - ώστε να κάνει μια πρώτη αναγνώριση της κατάστασης και να εκτιμήσει τις δυνατότητες ένοπλης δράσης.

Τον Οκτώβρη του 1952 ξαναήρθε και με τη βοήθεια του Μακάριου δημιούργησε από τις εκκλησιαστικές οργανώσεις νεολαίας (Παγκύπρια Εθνική Οργάνωση Νεολαίας και Ορθόδοξη Χριστιανική Ένωση Νεολαίας) τον πρώτο πυρήνα της οργάνωσής του.

Η τρίτη κάθοδος έγινε το Φθινόπωρο του 1954 μέσω Ρόδου, όπως ήδη αναφέραμε. Κι αυτή η κάθοδος θα τελείωνε το 1959.

Φαίνεται ότι με την τελευταία κάθοδο του, που ήταν και η πιο καθοριστική, οι Άγγλοι είχαν εικόνα για το τι ετοιμαζόταν.

Σεμινάρια διωκτικών Αρχών

Στις σελίδες 46 και 47 του βιβλίου «Το ΧΡΟΝΙΚΟΝ αγώνος ΕΟΚΑ 1955-1959» που συνέγραψε ο ίδιος ο Γρίβας περιέχεται μια ενδιαφέρουσα αφήγηση του τότε αστυνομικού Παύλου Στόκκου με την οποία γίνεται φανερό ότι οι Άγγλοι είχαν πάρει είδηση για το τι τεκταινόταν.

Παραθέτουμε την μαρτυρία του, διατηρώντας και την ορθογραφία του πρωτότυπου κειμένου:

Εκθέσεις Πληροφοριοδοτών.

ΠΑΥΛΟΣ Ζ. ΣΤΟΚΚΟΣ, αστυνομικός : Τέλη φθινοπώρου 1954, ειργαζόμην εις το Αρχηγείον της ’Αστυνομίας «Σπέσιαλ Μπράντς» ότε επρόσεξα μίαν εγκύκλιον συμφώνως τη οποία «ο Συνταγματάρχης Γεώργιος Γρίβας ευρίσκετο λαθραίως εις Κύπρον, κρυπτόμενος κατά πάσαν πιθανότητα εις Μοναστήριον με σκοπόν «νά οργανώση απελευθερωτικόν Κίνημα».

Κατά την ιδίαν περίπου εποχήν, αφίκετο εις Κύπρον, είς ειδικός απεσταλμένος του Υπουργείου Αποικιών, ονόματι Φίλιπς Τέϋ, όπως αναδιοργανώση τον μικρόν μέχρι τότε πυρήνα του Σπέσιαλ Μπράντς.

Την 1-1-1955 αφίκετο και έτερος Άγγλος ονόματι Σάτκλιφ, ειδικός διδάκτωρ της Ιντέλλιτζενς Σέρβις, ίνα δώση μαθήματα εις Κυπρίους αστυνομικούς, προοριζομένους διά τό Σπέσιαλ Μπράντς.

Επελέγην μεταξύ 50 άλλων και παρηκολούθησα τα μαθήματα, άτινα διήρκεσαν περί τον μήνα.

Από τας διαλέξεις εκείνας αντελήφθην ότι οι Άγγλοι είχον σοβαράν υπονοίαν περί υπάρξεως μυστικής Οργανώσεως.

Η εθνική μου συνείδησις επέβαλλε να ειδοποιήσω την Οργάνωσιν αυτήν.

Επειδή ουδένα εγνώριζον, μετέδωσα λεπτομερείας περί των δύο Άγγλων εις τον Αρχιεπίσκοπον Μακάριον, χρησιμοποιήσας ως σύνδεσμον τον αδελφόν μου Στέλιον, διότι εθεωρούσα παράλογον να επισκεφθώ εγώ, μέλος του Σπέσιαλ Μπράντς, την Αρχιεπισκοπήν.

Από το Σπέσιαλ Μπράντς περιήλθεν εις γνώσιν μου εμπιστευτική εγκύκλιος κατά την οποίαν πλοιάριον εξ Ελλάδος θα ίφθανεν εις τας βορειοδυτικάς ακτάς της Κύπρου κατά ή περί την 20/1/1955 με φορτίου όπλων δια το επαναστατικόν κίνημα.

Διεβίβασα την πληροφορίαν μέσω του αδελφού μου Στέλιου πρός τον Αρχιεπίσκοπον.

(…) Διάφοροι πληροφορίαι αφορώσαι την Οργάνωσιν, περιερχόμεναι εις το Σπέσιαλ Μπράντς και αι οποίαι τελικώς κατέληγον εις τον «περιφερόμενον φάκελλον» απεσπώντο υπ’ εμού και διεβιβάζοντο εις τον Αρχιεπίσκοπον.

Επειδή όμως δεν εθεώρησα τον τρόπον αυτόν διαβιβάσεως σφαλή, λόγω παρακολουθήσεως του Αρχιεπισκόπου και ί του περιβάλλοντος του, επεδίωξα την ανεύρεσιν υπευθύνου στελέχους της ΕΟΚΑ και δεν άργησα να γνωρισθώ με τον Πολύκαρπον Γιωρκάτζην, στέλεχος της ΕΟΚΑ.

Eις τούτον μετέδιδα ολόκληρον το δελτίον πληροφοριών, το όποιον κατέφθανε εις το Αρχηγείον από όλα τα μέρη της Κύπρου, ως και τας γνώμας της Αποικιακής Κυβερνήσεως Κύπρου. (…)

Γίνεται πλήρως αντιληπτό από τις αναφορές του Π. Στόκκου, ότι οι Άγγλοι είχαν γνώση τόσο για το ότι ετοιμαζόταν ένοπλο κίνημα.

Αρχικά είχαν υποψίες για το πλοιάριο «Άγιος Γεώργιος» οι οποίες επαληθεύτηκαν με τη σύλληψη του.

Ωστόσο όλη η ουσία των πραγμάτων περικλείεται μέσα σε μια φράση: «ο Συνταγματάρχης Γεώργιος Γρίβας ευρίσκετο λαθραίως εις Κύπρον, κρυπτόμενος κατά πάσαν πιθανότητα εις Μοναστήριον με σκοπόν «νά οργανώση απελευθερωτικόν Κίνημα».

Κατά συνέπεια οι Άγγλοι δεν είχαν κάποιες γενικές και αόριστες πληροφορίες.

Είχαν πολύ συγκεκριμένες πληροφορίες για το ότι ένα συγκεκριμένο άτομο, με όνομα και επίθετο βρισκόταν στην Κύπρο.

Άλλωστε ο Γρίβας δεν τους ήταν άγνωστος όπως αναφέραμε και προηγουμένως.

Η παρέμβαση Ν. Ζαχαριάδη

Οι διάφοροι ιστορικοί και συγγραφείς προσπαθούν να συγκαλύψουν αυτά τα γεγονότα και επιχειρούν να προσανατολίσουν ως προς την ουσία των πραγμάτων, ότι δηλαδή οι Άγγλοι είχαν γνώση.

Και μάλιστα συγκεκριμένη γνώση.

Σ’ αυτή την προσπάθεια εμπλέκουν και τον τότε Γ.Γ. του ΚΚΕ Νίκο Ζαχαριάδη.

Φαίνεται ότι ο Ζαχαριάδης είχε γνώση για τα τεκταινόμενα κι αυτό διαφαίνεται μέσα από την ομιλία του που εκφώνησε από τον «Ραδιοφωνικό Σταθμό της Ελεύθερης Ελλάδας» στις 24 Απριλίου 1955 και η οποία αφορούσε τα τεκταινόμενα στην Κύπρο.

Εκτενή αναφορά στην ομιλία Ζαχαριάδη θα κάνουμε στην επόμενη έκδοση.

Σε εκείνη την ομιλία του ο Γ.Γ. του ΚΚΕ επιχειρούσε να αφήσει σκιές για την ΕΟΚΑ, αφήνοντας αιχμές για τους συνεργάτες του Γρίβα.

Έλεγε συγκεκριμένα:

«Το Φλεβάρη του 1955 πιάστηκε από τους Άγγλους το βενζινόπλοιο "Αγιος Γεώργιος", που ο καπετάνιος του, στον πόλεμο ήταν στην υπηρεσία των Βρετανών, μαζί του δε πιάστηκε και ο Σωκράτης Λοϊζίδης, παλιός πράκτορας της Ιντέλιτζενς Σέρβις και φρέσκος στο "Εφ Μπι Αϊ".

Στην τσάντα του Λοϊζίδη βρέθηκε και κατασχέθηκε το καταστατικό μιας ψευτοπατριωτικής οργάνωσης ΕΜΑΚ, που αργότερα μετονομάστηκε ΕΟΚΑ».

Ο Ζαχαριάδης είχε δίκαιο. Όντως στη τσάντα του Λοϊζίδη βρέθηκε το καταστατικό του ΕΜΑΚ που ήταν η αρχική ονομασία της ΕΟΚΑ.

Και σ’ αυτό το έγγραφο περιγράφονταν οι σκοποί και οι στόχοι της οργάνωσης, η γραμμή που θα ακολουθούσε καθώς και οι απαιτήσεις που θα είχε το ΕΜΑΚ (βλ. ΕΟΚΑ) από το λαό.

Ουσιαστικά επρόκειτο για ένα κλειστό κύκλωμα ανθρώπων που ζητούσε από τους πάντες να υπακούουν πιστά στις εντολές τους και να μην αντιδρούν.

Είναι επίσης σημαντικό να αναφερθεί ότι σ’ αυτό το έγγραφο ουσιαστικά καλείτο ολόκληρος ο λαός να μην λάβει μέρος.

Αποκλείονταν οι Τουρκοκύπριοι που αποτελούσαν το 18% του πληθυσμού.

Αποκλειόταν το ΑΚΕΛ που αποτελούσε το 40% του πληθυσμού.

Με άλλα λόγια στο έγγραφο εκείνο γίνεται λόγος για μια ομάδα που θα χειριζόταν και θα διαχειριζόταν την τύχη του λαού της Κύπρου χωρίς την δική του συμμετοχή.

Αργότερα βέβαια φάνηκε ότι αυτό ήταν αδύνατο και η ίδια η ηγεσία της ΕΟΚΑ χρειάστηκε να ζητήσει τη βοήθεια του απλού λαού.

Διότι χωρίς αυτή τη βοήθεια δεν θα μπορούσε να αντέξει ο αγώνας.