ΟΙ ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΕΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ

Πότε γιορτάζουν την Πρωτοχρονιά λαοί και θρησκείες

Κάθε χρόνο, την 1^η Ιανουαρίου, καλωσορίζουμε τον καινούριο χρόνο.

Η καθιέρωση αυτής της ημέρας ως πρώτη του χρόνου ίσχυσε με την εφαρμογή του Γρηγοριανού Ημερολογίου (1582).

Η 1η Ιανουαρίου δεν θεωρείτο πάντοτε ως η πρώτη του χρόνου.

Αν και γιορταζόταν παλαιότερα σε διαφορετικές εποχές εκείνο που παρατηρούμε είναι ότι συνδεόταν με την ύπαρξη κάποιου σημείου αναφοράς.

Ανέκαθεν ως αρχή του χρόνου, λοιπόν, θεωρείτο ένα μεγάλο γεγονός. Στην αρχαία Ελλάδα μετρούσαν τον χρόνο από την πρώτη Ολυμπιάδα, αργότερα στα Ρωμαϊκά χρόνια, από την κτίση της Ρώμης, ενώ στον σύγχρονο δυτικό κόσμο μετριέται από τη γέννηση του Χριστού (προ Χριστού και μετά Χριστόν).

Μάλλον η καθιέρωση της πρωτοχρονιάς έγινε επί κυριαρχίας της Ρώμης όπου εμφανίζεται το ημερολόγιο του  Νουμά που ήταν διάδοχος του Ρωμύλου. Εκεί προστέθηκε ο ενδέκατος μήνας, ο Ιανουάριος, αφιερωμένος στον θεό κάθε αρχής, τον Ιανό.

Από τότε κάθε αρχή, όπως η εγκαθίδρυση αυτοκρατόρων, γινόταν συνήθως τον Ιανουάριο.

Στο Βυζάντιο η Πρωτοχρονιά τοποθετούνταν την 1η Σεπτεμβρίου, αν και την πρωτομηνιά (καλένδες, νουμηνίες – νεομηνίες) του Ιανουαρίου γίνονταν παραδοσιακά λαϊκά πανηγύρια. Συνεχίζονταν, έτσι, οι αντίστοιχες ρωμαϊκές εκδηλώσεις, που αντανακλούσαν παλιότερες θρησκευτικές πεποιθήσεις, οι οποίες σχετίζονταν με το χειμερινό ηλιοστάσιο (22 Δεκεμβρίου).

Μετά την καθιέρωση των Χριστουγέννων ως θρησκευτική γιορτή, στην Ισπανία και τη Γερμανία του Μεσαίωνα το έτος άρχιζε τα Χριστούγεννα, ενώ στη Γαλλία για ένα διάστημα την 1η Απριλίου.

Την ίδια περίοδο στην Αγγλία η Πρωτοχρονιά τοποθετούνταν την 25η Δεκεμβρίου. Μετά και μέχρι τα μέσα του 18ου αιώνα μετατέθηκε την 25η Μαρτίου. Η τελευταία, όπως και η 1η Μαρτίου.

Όμως αυτό δεν συμβαίνει σε όλες τις χώρες του κόσμου.

Στην Κίνα χρησιμοποιεί επίσημα το Γρηγοριανό ημερολόγιο, όπως και οι δυτικές χώρες. Παρ' όλα αυτά η Κινέζικη Πρωτοχρονιά δεν συμπίπτει την 1η Ιανουαρίου αλλά γιορτάζεται σε διαφορετικές ημερομηνίες κάθε χρόνο.

Όπως και πολλά άλλα ημερολόγια του κόσμου το Κινέζικο είναι κι αυτό ένας συνδυασμός ηλιακού και σεληνιακού ημερολογίου και βασίζεται μερικώς τουλάχιστον στις φάσεις της Σελήνης, ένα μηνιαίο φαινόμενο που είναι εμφανές σε όλους. Σύμφωνα με το ημερολόγιο αυτό ένα κανονικό έτος έχει 12 σεληνιακούς μήνες, ενώ ένα δίσεκτο έτος έχει 13 σεληνιακούς μήνες. Σε ημέρες το κανονικό έτος διαρκεί από 353 έως 355 ημέρες, ενώ ένα δίσεκτο έτος διαρκεί από 383 έως 385 ημέρες. Με αυτά ως βάση στο κινεζικό ημερολόγιο η Πρωτοχρονιά γιορτάζεται σε διαφορετικές ημερομηνίες που επαναλαμβάνονται σε μια περίοδο 60 ετών, ενώ κάθε έτος παίρνει την ονομασία ενός ζώου. Έτσι η Πρωτοχρονιά στη διάρκεια του 2005 γιορτάστηκε στις 9 Φεβρουαρίου (έτος 4703 ή έτος του πετεινού), ενώ το 2006 γιορτάστηκε στις 29 Ιανουαρίου (έτος 4704 ή έτος του σκύλου) κ.ο.κ.

Το αραβικό – μουσουλμανικό ημερολόγιο είναι επίσης σεληνιακό αλλά με διάρκεια 354 ημερών. Το γεγονός αυτό οδηγεί το ημερολόγιο να αρχίζει 10 έως 12 ημέρες νωρίτερα του προηγουμένου σε σχέση με το ηλιακό έτος. Η Πρωτοχρονιά δηλαδή των Μουσουλμάνων είναι πάντα η πρώτη ημέρα του μήνα τον οποίον ονομάζουν «Μουχαράμ». Αλλά και στη χρονολόγηση υπάρχει διαφορά, αφού οι Μουσουλμάνοι ξεκινούν την αρίθμηση των ετών τους από το έτος της «Εγίρας», δηλαδή την 16η Ιουλίου του 622 μ. Χ. στο Ιουλιανό ημερολόγιο.

Στην Ιαπωνία παλαιότερα το ημερολόγιό ήταν παρόμοιο με το Κινεζικό και χωρίζονταν σε 24 δεκαπενθήμερες περιόδους και ήταν συνδεδεμένο με τις αγροτικές τους εργασίες.

Ωστόσο από το 1873 η Ιαπωνία εισήγαγε το Γρηγοριανό ημερολόγιο με διαφορετική όμως χρονολόγηση που συνεχίζεται από το 660 π. Χ.

Πολλοί λαοί την νοτιοανατολικής Ασίας χρησιμοποιούν το σεληνο-ηλιακό Βουδιστικό ημερολόγιο 12 μηνών 29 ή 30 ημερών με ένα δίσεκτο μήνα 30 ημερών που προστίθεται σε κανονικά διαστήματα. Και σ’ αυτές τις περιπτώσεις αλλάζει κι εδώ η χρονολόγηση.

Η πρώτη του χρόνου για την Ορθόδοξη Εκκλησία

Για την Ορθόδοξη Εκκλησία η πρώτη του χρόνου δεν είναι η 1^η Ιανουαρίου αλλά η 1^η Σεπτεμβρίου.

Και αυτό διότι σύμφωνα με τον Ιουδαϊσμό (προπάτορα του χριστιανισμού) η 1^η Σεπτεμβρίου είναι η ημέρα που ο θεός έπλασε τον Αδάμ.

Το εβραϊκό ημερολόγιο θεωρεί ότι το 2012 είναι το έτος 5772.

Η πρώτη μέρα του σεληνιακού μήνα Τισρί (που συμπίπτει με τον δικό μας Σεπτέμβριο) θεωρείται η θρησκευτική πρωτοχρονιά.

Αυτή η παράδοση πέρασε και στην χριστιανική Ορθοδοξία αφού αρχικά χρησιμοποιήθηκε και από τους πρώτους χριστιανούς εκκλησιαστικούς πατέρες και χρονικογράφους.