Ο ΜΑΡΞ ΚΑΙ Η ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ

Την Τετάρτη 26/11/2008 παρουσιάστηκε στη Δημοσιογραφική Εστία το πρώτο μου βιβλίο.

Όπως ήδη γνωρίζεται τιτλοφορείται «Ο Μαρξ και η Αρχαία Ελλάδα».

Πιο κάτω, μπορείτε να διαβάσετε τους χαιρετισμούς που απηύθυναν οι Α. Καννάουρος, Γ. Κολοκασίδης, Χ. Στυλιανίδης και Σ. Χαραλάμπους.

Και ασφαλώς, την παρουσίαση που έκανε ο Γιώργος Πήττας. (Την παρουσίαση φιλοξενεί – και τον ευχαριστώ από καρδιάς – και ο φίλος Φοίβος Νικολαΐδης http://phivosnicolaides.blogspot.com, ενώ εντός των ημερών θα τη δείτε και στην ιστοσελίδα του Ομίλου Έλευσις http://www.elefsis.com.cy

* * *

Ανδρέας Καννάουρος, πρόεδρος της Ένωσης Συντακτών

Όποτε έχω την ευκαιρία να ανέβω στο βήμα για να πω λίγα λόγια για βιβλίο συναδέλφου
μου, αισθάνομαι ιδιαίτερα ευτυχής.

Και πρέπει να πω ότι απόψε αισθάνομαι διπλά ευτυχής.

Ο Μιχάλης Μιχαήλ είναι για μένα απόψε μια αποκάλυψη. Τον γνώρισα σαν ένα σεμνό αθόρυβο άξιο, αξιοπρεπή δημοσιογράφο με ήθος, ευγένεια, της καθημερινής δημοσιογραφικής ζωής και δράσης.

Τώρα τον βλέπω και σαν ένα σημαντικό μελετητή. Γι αυτό λέω είμαι διπλά ευτυχής διότι έχω αυτή την ευκαιρία να απευθύνω λίγα λόγια σε ένα συνάδελφο που με την καθημερινή δουλειά του αλλά και το δημιουργικό, το συγγραφικό έργο του, όπως αυτό που παρουσιάζεται απόψε, τιμά τη δημοσιογραφική οικογένεια, αναβαθμίζει το δημοσιογραφικό λειτούργημα και μας κάνει να αισθανόμαστε και περήφανοι και ευτυχείς.

Δεν γνώριζα τον Μιχάλη του Μαρξ και της Αρχαίας Ελλάδας. Δεν διάβασα το βιβλίου αλλά πρέπει να πω ότι είναι ένα θέμα που με συγκινεί και με ενθουσιάζει.

Η αρχαία Ελλάδα είναι πάντοτε επίκαιρη. Είναι η κοιτίδα του πολιτισμού, της φιλοσοφίας, της Δημοκρατίας, μας προσφέρει πάντοτε διδάγματα, δρόμους να βαδίσουμε.

Αλλά και ο Μαρξ είναι επίκαιρος. Ιδιαίτερα αυτή την περίοδο που περνάμε με την φοβερή χρηματοπιστωτική – πως ονομάζεται, γιατί δεν την λέμε απλά οικονομική κρίση – ο Μαρξ είναι επίκαιρος.

Θα διαβάσω με πολύ ενδιαφέρον το βιβλίο του αγαπημένου συνάδελφου διότι πιστεύω ότι θα προσφέρει και στις γνώσεις και στους στοχασμούς και στις σκέψεις. Και όλοι πρέπει να το προσπαθούμε αυτό το πράγμα.

Το βιβλίο του Μιχάλη εμπλουτίζει την κυπριακή και την πανελλήνια βιβλιογραφία και γραμματεία και απ’ αυτή την άποψη εμείς ως Ένωση Συντακτών αισθανόμαστε ευτυχείς και περήφανοι διότι γίνεται αυτό από ένα μέλος μας.

Ήθελα να συγχαρώ από καρδιάς τον Μιχάλη γι αυτό το συγγραφικό πόνημα, τη φιλοσοφική μελέτη του. Είμαι βέβαιος ότι θα προσφέρει και άλλη πνευματική δημιουργία ο Μιχάλης και θα μας κάνει ακόμα πιο ευτυχείς και πιο περήφανους με αυτή τη δουλειά.

Μιχάλη να είσαι πάντα καλά, να δημιουργείς και να προσφέρεις και για την κοινωνία αλλά και για το δημοσιογραφικό λειτούργημα.

* * *

Γιαννάκης Κολοκασίδης, μέλος του Πολιτικού Γραφείου του ΑΚΕΛ

Θα ήθελα καταρχήν να συγχαρώ τον Μιχάλη για το πόνημα του, για το θέμα που επέλεξε, για το περιεχόμενο του βιβλίου του.

Ο Μιχάλης δεν είναι ένας πανεπιστημιακός που καθηκόντως ασχολείται με παρόμοια θέματα.

Ο Μιχάλης ασχολείται με θέματα, ιστορίας, πολιτισμού, φιλοσοφίας από μεράκι και αγάπη. Όπως από μεράκι και αγάπη ασχολείται με τα κοινά.

Κίνητρο του είναι να δώσει ότι καλύτερο μπορεί ως ενεργός και σκεπτόμενος πολίτης αυτής της κοινωνίας. Και προς αυτή την κατεύθυνση θυσιάζει χρόνο από τον ελεύθερο του χρόνο, μελετά, γράφει.

Αξίζει λοιπόν τα συγχαρητήρια όλων μας.

Ο Μιχάλης αναδεικνύει μέσα από το βιβλίο του, τη μεγάλη σχέση των κλασικών της κομμουνιστικής ιδεολογίας και ιδιαίτερα του Μαρξ με την αρχαία Ελλάδα.

Αναδεικνύει την ελληνομάθεια και το θαυμασμό τους προς τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό. Θα έλεγα ότι αναδεικνύει την ελληνολατρία τους.

Μια ελληνολατρία που φυσικά τίποτε δεν έχει να κάνει με τις αρρωστημένες καταστάσεις που συναντούμε στον Ελλαδικό και κυπριακό χώρο αλλά που στηρίζεται στη βαθιά γνώση του ελληνικού κλασικού ελληνικού πολιτισμού και στη συνειδητοποίηση της οικουμενικής του αξίας.

Το γεγονός ότι οι ρίζες των φιλοσοφικών αλλά και των οικονομικών ακόμα αντιλήψεων του Μαρξ ανιχνεύονται στην αρχαία Ελλάδα, είναι κάτι για το οποίο δίκαια μπορούμε να αισθανόμαστε περήφανοι.

Και όπως τονίζει και ο Μιχάλης, αυτή και μόνο η αλήθεια, ανατρέπει όλα εκείνα τα αντιδραστικά ιδεολογήματα που θέλουν τον κομμουνισμό εξ ορισμού εχθρό και πολέμιο προς κάθε τι το ελληνικό.

Ο Μιχάλης στο βιβλίο του τονίζει και μια δεύτερη μεγάλη αλήθεια. Ο Μαρξ δεν ήταν μόνο φιλόσοφος, ήταν ταυτόχρονα και επαναστάτης όχι με μια αφηρημένη έννοια αλλά επαναστάτης που μετείχε ενεργά στους κοινωνικούς και πολιτικούς αγώνες της εποχής του.

Ο Μαρξ δεν ήταν ο απόκοσμος, κλεισμένος στις βιβλιοθήκες στοχαστής.

Δεν μελέτησε και δεν έγραψε τα όσα έγραψε για να ικανοποιήσει τις δικές του και μόνο ανησυχίες και αναζητήσεις. Δεν δημιούργησε μια ολόκληρη σχολή σκέψης μόνο και μόνο για να εμπλουτίσει τη γερμανική και παγκόσμια φιλοσοφία. Δεν άνοιξε καινούριους δρόμους για να έχουν να διαβαίνουν μοναχικοί ιδιόρρυθμοι καβαλάρηδες της ελίτ του πνεύματος.

Ο Μαρξ έθεσε την ιδιοφυία του στην υπηρεσία της απελευθέρωσης του ανθρώπου της δουλειάς από την εκμετάλλευση. Για τούτο και οι ιδέες του είναι διαχρονικά ζωντανές και επίκαιρες. Κατακτούν συνειδήσεις και μετατρέπονται σε οργανωμένη πάλη μετατρέπονται σε υλική δύναμη για την αλλαγή του κόσμου. Άλλωστε δική του είναι η ρήση «οι φιλόσοφοι προσπαθούν να ερμηνεύσουν τον κόσμο, το ζήτημα όμως είναι να τον αλλάξουμε».

Στις μέρες μας, λόγο και της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης, που είναι κρίση του καπιταλισμού, έστω και αν δεν το παραδεχόμαστε, είναι πολλοί που στρέφονται στο Μαρξ και αναφωνούν το πόσο δίκαιο είχε στις διαπιστώσεις και στις αναλύσεις του.

Όταν όμως μένουν ως εδώ, απλά ευνουχίζουν τον Μαρξ διότι του αφαιρούν το πιο σημαντικό από αυτά που μας κληρονόμησε, το δια ταύτα. Την ανάγκη δηλαδή της πάλης για να αλλάξουμε τον κόσμο.

Το βιβλίο του Μιχάλη είναι κατά τη γνώμη μου είναι ένα κίνητρο για να γνωρίσει κάποιος τον Μαρξ με την ευχή να μη μείνει μόνο στη γοητεία μόνο αυτής της γνωριμίας αλλά να πάει πάρα πέρα στο δρόμο της οργανωμένης πάλης.

Διαβάζοντας το βιβλίο, αποκομίζω την εντύπωση ότι ένα από τα πιο ισχυρά κίνητρα του ίδιου του Μιχάλη για να γράψει αυτό το βιβλίο, είναι η ανάγκη που νιώθει για να αρθρώσει λόγο ενάντια στον θρησκευτικό σκοταδισμό.

Ο Μαρξ αντιπαρατάχθηκε στον θρησκευτικό σκοταδισμό χρησιμοποιώντας ως όπλο και την αρχαία ελληνική φιλοσοφία. Αντιπαρατάχθηκε γενικά με τον ιδεαλισμό όχι μόνο για ότι έχει να κάνει με τες θρησκείες αλλά κυρίως γιατί ο ιδεαλισμός με τις διάφορες σχολές του ήταν και παραμένει στήριγμα και απολογητής της εκμετάλλευσης της αδικίας, της καταπίεσης.

Εύχομαι στο Μιχάλη να έχει όρεξη και δύναμη να συνεχίσει στο δρόμο των αναζητήσεων προβληματισμών που έχει επιλέξει.

* * *

Χρίστος Στυλιανίδης, βουλευτής ΔΗΣΥ

Είναι μεγάλη μου τιμή που είμαι προσκεκλημένος απόψε σε αυτό το ξεχωριστό γεγονός της παρουσίασης ενός βιβλίου.

Ειδικά ενός βιβλίου που για την παράταξη που εκπροσωπώ μπορεί σε κάποιο βαθμό να θεωρείται και μίασμα, σε κάποιους. Χαρακτηριστικά μου είπε κάποιος, «μα που πας να μιλήσεις για τον μαρξισμό, δεν θα χάσεις ψήφους»;

Είναι γι αυτό που έχει αξία το βιβλίο του Μιχάλη διότι απαντά σε κάποια κρίσιμα ζητήματα της άνυδρης στέπας της πολιτικής μας ζωής. Στα στερεότυπα της πολιτικής μας ζωής.

Διότι όντως πολλοί δεν ξέρουν τη σχέση του Μαρξ με την αρχαία Ελλάδα.

Μετά τον μαρξιστή Γ. Κολοκασίδη τον οποίο εκτιμώ βαθύτατα, θα πω ότι σέβομαι τον μαρξισμό ως εξαιρετικό επιστημονικό εργαλείο. Αλλά θεωρώ ταυτόχρονα ότι έχει και πάρα πολλές ελλείψεις, ειδικά σε ότι αφορά στις σημερινές σημαντικές κοινωνικές και πολιτικές διεργασίες.

Αυτό όμως δεν αφαιρεί σε τίποτα από την αξία του βιβλίου του Μιχάλη. Και η αξία του βιβλίου του Μιχάλη ξεκινά από το εξής: Όταν άκουσα τον τίτλο, Μαρξ και η Αρχαία Ελλάδα, το συζήτησα με κάποιο φίλο μου καθηγητή στο πανεπιστήμιο. Και μου είπε ότι αυτός ο άνθρωπος πρέπει να είναι αμετροεπής. Διότι αυτό, περίπου είναι τίτλος διδακτορικής διατριβής.

Όταν μου έφερε ο Μιχάλης το βιβλίο και έκανα την πρώτη φωτογραφική ανάλυση, του απάντησα ότι ίσα ίσα ο Μιχαήλ δεν είναι αμετροεπής αλλά εξαιρετικά σεμνός.

Και το αποτυπώνει με μία εξαιρετική φράση ο Μιχάλης στο βιβλίο του. Λέει ότι «αυτό το βιβλίο δεν είναι διατυπώσεις που γράφονται ή λέγονται για πρώτη φορά. Το βιβλίο είναι μια σύνοψη».

Εάν κάποιος πιστεύει ότι είναι εύκολες οι συνόψεις, τότε είναι εκτός τόπου και χρόνου. Είναι εξίσου σημαντικές και σοβαρές και πρωτοποριακές όσο είναι και οι πρωτοποριακές διατυπώσεις.

Επειδή θέλει πολλή δουλειά και μεγάλη τόλμη να ξεχωρίσεις, να διακρίνεις, για να κάνεις σύνοψη. Γι αυτό είπα από την αρχή είναι τιμή μου που είμαι απόψε εδώ, διότι θεωρώ ότι είναι και πρωτοποριακό και πάρα πολύ σημαντικό ειδικά στην κυπριακή πολιτική ζωή η οποία απαξιώνει το στοχασμό. Τον οποιονδήποτε στοχασμό και κυρίως θεωρεί τη φιλοσοφική αντιπαράθεση ως αχρείαστη ως θεωρητική, ως εν πάση περιπτώσει ψευτοκουλτουριάρικη.

Γι αυτό Μιχάλη, σε ευχαριστούμε που μας ανοίγεις δρόμους. Και ειλικρινά δεν ανέμενα μέσα στα πλαίσια της δημοσιογραφίας της Κύπρου να βρω ανάλογο πόνημα.

Και τα συγχαρητήρια που απευθύνω στο Μιχάλη δεν είναι μια ευγενική χειρονομία αλλά συγχαρητήρια που τα πιστεύω και μπορώ να τα υπερασπιστώ.

Είναι ένα θέμα που πραγματεύτηκε λίγο σε κάποια του βιβλία ο Μίμης Ανδρουλάκης, ένας τρομερός θεωρητικός της ελληνικής αριστεράς, ένα αστραφτερό μυαλό. Και κάπου λέει ο Ανδρουλάκης ότι και ο Αριστοτέλης και ο Επίκουρος και ο Δημόκριτος – δεν αναφέρει ποτέ Πλάτωνα και Σωκράτης και είναι ευνόητο γιατί – και οι προσωκρατικοί φιλόσοφοι είναι τόσο ιδιοφυίες όσο και ο Μαρξ αλλά την ίδια στιγμή έχουν πει πολλά και έχουν μείνει άλλα τόσα.

Αυτό νομίζω ότι ο Μιχάλης – που είναι γνωστή και η ιδεολογική του θέση και άποψη – το αφήνει στο βιβλίο να διαφανεί. Δεν αποδέχεται την από καθέδρας άποψη και την απόλυτη αυθεντία.

Και είναι εδώ που ερχόμαστε στην χρηματοπιστωτική κρίση κ. Καννάουρε. Και επειδή υπάρχει μια συζήτηση ότι με εργαλείο τον μαρξισμό μπορεί σ’ ένα βαθμό να αναγνώσουμε, να ερμηνεύσουμε τη σημερινή οικονομική κρίση, είναι σίγουρα κρίση του καπιταλισμού. Αλλά μεγάλη και προσωπική διαφωνία την οποία καταθέτω, είναι μια κρίση του συστήματος αλλά η αστική δημοκρατία απέδειξε ότι έχει μια μεγάλη δυνατότητα αυτοανανέωσης.

Εδώ είναι η διαφωνία με τον Μαρξ που είναι τελολογικής αντίληψης των πραγμάτων. Εδώ είναι και η διαφωνία της αριστεράς με τον φιλελευθερισμό. Αλλά επιτέλους αυτή η συζήτηση πρέπει να ανοίξει. Γιατί την κρύβουμε και φοβόμαστε τη συζήτηση;

Ακριβώς ο Μιχάλης, έρχεται εδώ και μας ανοίγει το δρόμο. Αλλά πως θα ανοίξει η συζήτηση Μιχάλη, σε μια κυπριακή πολιτική ζωή – που όπως έλεγε κάπου και ο Μανώλης Αναγνωστάκης – τα τρία τέταρτα των πολιτικών δεν έχουν διαβάσει ποτέ μαρξισμό. Ακούνε διανοούμενους και διανόηση και φοβούνται. Φοβούνται να ακούσουν μια διάλεξη του Κολοκασίδη για την ιστορία ή φοβούνται να διαβάσουν Κανελλόπουλο ή Τσάτσο. Ε, δεν γίνεται η πολιτική ζωή να σέρνεται μέσα από τετριμμένες αντιπαραθέσεις της δήθεν καθημερινότητας και των δήθεν προβλημάτων δίχως ένα ουσιαστικό υπόβαθρο στοχασμού και μέτρο.

Μιχάλη σε ευχαριστούμε πολύ…

* * *

Σωτήρης Χαραλάμπους, πρόεδρος Προοδευτικής Κίνησης Καθηγητών

Δεν ξέρω αν έχω πολλά να προσθέσω μετά απ’ όσα ακούστηκαν από τους άλλους φίλους ομιλητές. Απλώς να πω ότι ο φίλος ο Μιχάλης μας ξάφνιασε ευχάριστα με το βιβλίο του.

Προτίμησε τα δύσκολα. Το βιβλίο του δεν είναι από τα βιβλία που τα συγγράφει κάποιος σχετικά εύκολα. Είναι μια δύσκολη ερευνητική δουλειά που απαιτεί διεισδυτική ικανότητα, πολύπλευρη μελέτη και συγκριτική αξιολογική προσέγγιση και των προσώπων τα οποία αναφέρονται και των γεγονότων και των απόψεων, είτε αυτές είναι οι κυρίαρχες ή όχι.

Πιστεύω ότι το πόνημα του Μιχάλη «Ο Μαρξ και η Αρχαία Ελλάδα», εκπηγάζει γενικότερα από τις γενικότερες φιλοσοφικές αναζητήσεις του Μιχάλη που εδράζονται σε ότι έχει να κάνει με τον άνθρωπο, την ύπαρξη και τη δράση του, το κοινωνικό δρώμενο και τα συγκείμενά του.

Διαβάζοντας κάποιος το βιβλίο του Μιχάλη, διαπιστώνει στο τέλος ότι ο μαρξισμός μπορεί να είναι στη βάση του και ελληνοκεντρικός. Και ο Μαρξ ένας διαβασμένος, ένας μελετητής φανατικός της αρχαίας ελληνικής γραμματείας, ένας ελληνιστής όπως λέει και ο Μιχάλης.

Πολύ σωστά ακόμα αναφέρει ότι για τον Μαρξ η ελληνική σκέψη ήταν ο φάρος και η πυξίδα στο ταξίδι του μέσα στα πελάγη της φιλοσοφίας, της ιστορίας αλλά και της οικονομίας.

Αρχαιοελληνική, λοιπόν, η επιστημονική βάση στην οποία στηρίχθηκε η παραπέρα επιστημονική ανέλιξη του Μαρξ. Σε σημείο μάλιστα που θα μπορούσε και κάποιος να εικάσει ότι αν ο Μαρξ δεν μελετούσε και δεν υιοθετούσε τόσο πολύ το αρχαίο ελληνικό πνεύμα και σκέψη, δεν θα μπορούσε να οικοδομήσει τις επαναστατικές του θεωρίες. Ίσως!

Αλλά και η αρχαιότητα βοηθήθηκε από τον Μαρξ. Ο ίδιος πλησίασε και αποκάλυψε, έφερε στο φως και ανάδειξε προσωκρατικούς υλιστές φιλόσοφους, τον Επίκουρο, τον Ηράκλειτο και άλλους, που για αιώνες παρέμεναν στη λάσπη και στη σκόνη που επιμελώς φρόντισαν κάποιοι να εναποθέσουν ρίχνοντας τους στη σιγή για αιώνες.

Ακόμα και η διατριβή του Μαρξ θα γίνει στους αρχαίους φιλόσοφους «Η διαφορά της Δημοκρίτειας και Επικούρειας φυσικής φιλοσοφία», είναι ο τίτλος.

Επαινούσε ο Μαρξ και θαύμαζε τον Αριστοτέλη και επικαλούμαι και πάλι τον Μιχάλη: «Ο Μαρξ μας έδωσε τον άλλο Αριστοτέλη, που η αστική επιστήμη δυστυχώς άργησε πάρα πολύ να ανακαλύψει».

«Πολλοί μάλιστα τον αποκαλούν ως τον μεγάλο διάδοχο του Αριστοτέλη και ότι ο Μαρξ στηρίχθηκε στην Αριστοτέλεια οξύνοια για να συλλάβει την έννοια της υπεραξίας». Και οι οικονομικές θεωρίες, λοιπόν, του Μαρξ στηρίχτηκαν κι αυτές στον Αριστοτέλη.

Και όμως, από τα οικονομικά εγχειρίδια της ελλαδικής και κυπριακής εκπαίδευσης, καμία αναφορά σε Μαρξ και Αριστοτέλη. Γιατί άραγε; Γιατί τους εξοβελίσανε; Μήπως τελικά μας φοβίζει μήπως αναγνωριστεί, όπως λέει και ο Μιχάλης, ότι η βάση του ελληνοκεντρισμού είναι εν πολλοίς μαρξιστική;

Απαντήσεις δεν υπάρχουν! Τουλάχιστον τόσο άμεσες.

Ο Μιχάλης, πιστεύω, έδωσε το κέντρισμα, έθεσε τον προβληματισμό ή για να το πούμε πιο φιλοσοφικά ίσως, προκάλεσε το διανοητικό μούδιασμα, την αμηχανία που είναι η απαρχή του φιλοσοφικού στοχασμού.

Διαβάζοντας λοιπόν ένας το βιβλίο του Μιχάλη «Ο Μαρξ και η Αρχαία Ελλάδα», διαπιστώνει πόσο λίγο γνωρίζει την αρχαία Ελλάδα. Τον κλασικό πολιτισμό. Το αρχαίο ελληνικό πνεύμα και τη ζωοποιό ενεργητική του δύναμη.

Για κάποιες στιγμής, ενώ διαβάζει κάποιος το βιβλίο, ξεχνιέται πραγματικά ότι έχει να κάνει με έναν γερμανό φιλόσοφο, που είναι και… εβραϊκής καταγωγής όπως αναφέρει και ο Μιχάλης και το σχολιάζει πολύ εύστοχα, και έχει την εντύπωση ότι διαβάζει για ένα Έλληνα διανοούμενο, φιλόσοφο και επαναστάτη που πρόσφερε τη ζωή και την περιουσία του στην επανάσταση που γνώρισε ανακρίσεις, φυλακίσεις, εξορίες, εκτοπίσεις, απελάσεις, περιθωριοποίηση φτώχεια και ανέχεια.

Μπορούσε να πει κάποιος ένας έλληνας που έπρεπε να εξοστρακιστεί.

Ακόμα και τον κοινοτισμό, ο Μαρξ τον εμπνεύστηκε από την ελληνική πολιτική παράδοση. Ο κοινοτισμός, όπως επισημαίνει και ο Μιχάλης πολύ σωστά, υπήρξε η βάση του ελληνικού κόσμου, πράγμα που – δυστυχώς – οι έλληνες στην πορεία ξέχασαν καταντώντας ίσως απλοί μιμητές εισαγόμενων συνταγών διακυβέρνησης.

Ο κοινοτισμός συνδέεται άμεσα με τα ιδανικά της άμεσης δημοκρατίας και της κοινοκτημοσύνης. Ένας όρος που επικράτησε διεθνώς ως communism, communist.

Ο Κομμουνιστής, λοιπόν, και o κομμουνισμός έχουν ρίζες ελληνικές. Ακόμα και σύμβολα που υιοθέτησε ο Μαρξ για την ιδεολογία του, όπως είναι το σφυροδρέπανο, προέρχονται από τον Ήφαιστο, το σφυρί για την εργατιά και από τη Δήμητρα το δρεπάνι για την αγροτιά.

Και πολύ σωστά αναφέρει ο Μιχάλης ότι το γραφείο του εκοσμείτο από αρχαία ελληνικά αγάλματα φιλοσόφων και θεών. Μετέφρασε ο ίδιος από τα πρωτότυπα Οδύσσεια και Ιλιάδα και τη μελέτησε και ανάλυσε και ανάδειξε όσο λίγοι την αρχαία ελληνική γραμματεία.

Θα έπρεπε ή όχι να ετιμάτο ο Μαρξ στην Ελλάδα ως ένας άξιος πρεσβευτής των αρχαίων ελληνικών γραμμάτων; Αντ’ αυτού, από πολλούς θα γνωρίσει την απαξίωση, τον πόλεμο, τη διαστρέβλωση. Και από ποιους; Από αυτούς που φέρονται ως ελληνοκεντρικοί, λάτρεις του ελληνικού πνεύματος και που ίσως ποτέ δεν μελέτησαν τους αρχαίους έλληνες φιλοσόφους αλλά ούτε και τον Μαρξ.

Το βιβλίο σου φίλε Μιχάλη πιστεύω ότι είναι καθόλα επίκαιρο, όπως είπαν και οι άλλοι ομιλητές.

Η κρίση που στις μέρες μας διαποτίζει το παγκόσμιο καπιταλιστικό εποικοδόμημα, επιβάλλει, όσοι δεν διάβασαν τον Αριστοτέλη και τον Μαρ να τους διαβάσουν και όσιοι τους διάβασαν, θα πρέπει ίσως να τους ξαναδιαβάσουν, να τους ξαναμελετήσουν.

* * *

Και ο δικός μου λόγος..

Αγαπητοί φίλοι,

Ευχαριστώ θερμά όλους για την παρουσία σας εδώ απόψε.

Ειλικρινά δεν περίμενα ότι θα με τιμούσατε τόσοι πολλοί με την παρουσία σας.

Θέλω, λοιπόν, να σας ευχαριστήσω γι’ αυτό.

Θέλω να ευχαριστήσω τους συντελεστές αυτής της εκδήλωσης και πρώτα τους ομιλητές που μπήκαν στον κόπο να διαβάσουν το βιβλίο και να πουν δυό λόγια γι αυτό.

Ευχαριστώ θερμά την Ένωση Συντακτών και τον πρόεδρος της που μας παραχώρησε την αίθουσα.

Ευχαριστώ τον Όμιλο Έλευσις αλλά και τις εκδόσεις «Ανοικτή Πόλη» που χωρίς την πολύτιμη βοήθεια τους δεν θα βρισκόταν εδώ απόψε αυτό το βιβλίο.

Θέλω να ευχαριστήσω και έναν άλλον παράγοντα που επίσης χωρίς τη δική του βοήθεια δεν θα εκδιδόταν αυτό το βιβλίο.

Παρακαλώ – επιτρέψετε μου – να ευχαριστήσω την Παναγιώτα, τη σύζυγο μου, που με υπομένει στωικά και δεν παρεμβάλλει εμπόδια σε όσα κάνω και γι αυτό και δημόσια της εκφράζω την ευγνωμοσύνη μου.

Δυό λόγια, τώρα – δεν θα σας κουράσω πολύ – για το βιβλίο.

Η ιδέα προήλθε μετά από μια διάλεξη που παρουσίασα στον Όμιλο Έλευσις με αυτό τον τίτλο και περιεχόμενο.

Όπως θα προσέξατε, το βιβλίο εκδόθηκε το 2007. Συγκεκριμένα το είχαμε στα χέρια μας τον Δεκέμβριο του 2007.

Δεν το προωθήσαμε, δεν το παρουσιάσαμε γιατί δεν θέλαμε να γίνει κάτι τέτοιο μέσα στο αποκορύφωμα της προεκλογικής εκστρατείας των προεδρικών εκλογών.

Μέσα από το βιβλίο αυτό θέλησα να δώσω μια όχι και τόσο γνωστή πτυχή του κεφαλαίου που ονομάζεται Κάρολος Μαρξ.

Είναι η σχέση του με την αρχαία ελληνική φιλοσοφία και γενικότερα με την Αρχαία Ελλάδα.

Όπως αναφέρω και στο βιβλίο δεν μπήκα στη διαδικασία να ερμηνεύσω, να εξηγήσω ή να αξιολογήσω τον τρόπο με τον οποίο ο Μαρξ αντιλαμβάνεται, ερμηνεύει και μεταπλάθει στις συνθήκες της εποχής του τα όσα πήρε από την ελληνική φιλοσοφία. (Άλλωστε δεν πιστεύω ότι είμαι ο αρμόδιος για κάτι τέτοιο).

Ζούμε σε μια εποχή όπου οι αλλαγές σε όλους τους τομείς είναι ραγδαίες και παρατηρούμε ότι αυτές οι αλλαγές οδηγούν κάποιους, πολλές φορές, στην εξαγωγή βεβιασμένων συμπερασμάτων.

Ένα από αυτά τα βεβιασμένα συμπεράσματα ήταν η διακήρυξη για το τέλος των ιδεολογιών. Ή ακόμα κάποιοι άλλοι βιάστηκαν να πετάξουν στον κάλαθο της ιστορίας τη μαρξιστική θεωρία, λόγω της κατάρρευσης του λεγόμενου υπαρκτού σοσιαλισμού.

Και όμως, σήμερα, αυτή τη στιγμή που μιλούμε, διαβάζουμε άρθρα, αναλύσεις και αναφορές ότι οι μεγιστάνες του καπιταλισμού ψάχνουν να βρουν λύσεις στην παγκόσμια οικονομική κρίση που ξέσπασε στον πλανήτη, και μέσα από τα γραπτά του Μαρξ.

Αυτό αποδεικνύει ότι ο μαρξισμός είναι και σήμερα επίκαιρος. Όχι βέβαια μέσα από μια μηχανιστική προσέγγιση των πραγμάτων.

Δεν είναι μόνο αυτή η ένδειξη που αποτελεί απόδειξη της επικαιρότητας του Μαρξ. Το 1999 ο γερμανός φιλόσοφος αναδείχθηκε ως ο κορυφαίος στοχαστής του αιώνα σε μεγάλη δημοσκόπηση που διεξήγαγε το ΒBC.

Κάτι ανάλογο επαναλήφθηκε το 2005 στη Γερμανία.

Για να επανέλθω όμως στο θέμα, θα έλεγα ότι είναι ελάχιστα γνωστό, μέχρι άγνωστο, ότι τόσο ο Μαρξ όσο και ο Ένγκελς αλλά και ο Λένιν αργότερα, ασχολήθηκαν πολύ με την αρχαία Ελλάδα, τον Πολιτισμό και την Φιλοσοφία της. Είναι γνωστή η ρήση του Μαρξ ότι μετά τους Έλληνες φιλόσοφους, εμείς είμαστε απλά σχολιαστές της φιλοσοφίας.

Θα έλεγα λοιπόν – και αυτό βγαίνει και μέσα από τα στοιχεία που παρατίθενται στο βιβλίο – ότι η αρχαιοελληνική σκέψη ήταν ο φάρος και η πυξίδα των δύο φιλοσόφων για όλες τις πτυχές της φιλοσοφίας, της ιστορίας και της οικονομίας με τις οποίες ασχολήθηκαν. Το ελληνικό Πνεύμα διαπνέει ολόκληρο το έργο τους.

Αλλά εδώ θέλω να κάνω μια διευκρίνιση: λέγοντας ελληνικό Πνεύμα, δεν το εννοώ με τη στενή του έννοια, την εθνική ή την εθνικιστική (όπως μπορεί να το εκλάβουν κάποιοι), μιλώ για το Πνεύμα του Οικουμενισμού και του ανθρωπισμού που εκπέμπει η ελληνική φιλοσοφία, που ομολογουμένως δεν είναι και η μόνη που έχει αυτά τα χαρακτηριστικά.

Επίσης, το βιβλίο αυτό δίνει και μια απάντηση σε όλους εκείνους τους εθνικιστικούς κύκλους που διαγράφουν με μια μονοκονδυλιά τα πάντα σε μια προσπάθεια να καθορίσουν το τι είναι εθνικά αποδεκτό και τι όχι.

Αποτελεί λοιπόν απάντηση και σε όλη εκείνη – επιτρέψετε μου την χαρακτηρίσω – την ανόητη συνωμοσιολογία περί Εβραίου Μαρξ που σε διατεταγμένη υπηρεσία κάθισε και έγραψε μια θεωρία για να πλήξει τον ελληνισμό και να προωθήσει την παγκόσμια επικράτηση του σιωνισμού. Γι αυτό και γίνεται – μέσα στο βιβλίο – μια αναφορά στην οικογένεια αλλά και στη μόρφωση που πήρε ο Μαρξ.

Γίνεται αναφορά στους αρχαίους φιλόσοφους που είχε μελετήσει αλλά είναι σημαντική και η πρώτη του αναζήτηση που αποτυπώθηκε στη διδακτορική του διατριβή και δεν ήταν άλλη από τη σύγκριση της Επικούρειας και της Δημοκρίτειας φιλοσοφίας.

Γίνεται αναφορά στον τρόπο που αντιμετώπιζε τον ελληνικό τρόπο σκέψης και πως αυτός αντανακλούσε και στην καθημερινή ζωή του, πως αξιοποιούσε τα σύμβολα, τα ονόματα.

Θεωρώ λοιπόν, ότι αυτή η εργασία που εκδόθηκε σε βιβλίο, θα αποτελέσει ένα μικρό βοήθημα για όσους ασχολούνται με αυτά τα ζητήματα και όχι μόνο.

Ευχαριστώ, λοιπόν, για άλλη μια φορά όλους σας.

* * *

Γιώργος Πήττας

Καλησπέρα σας.

Σε όσα θα πω παρακάτω, παρακαλώ να έχετε κατά νου , από την αρχή μέχρι το τέλος δυο εκφράσεις που διαπνέουν το κείμενο μου ως διάθεση και οι οποίες απλά δεν εκφέρονται προφορικά για να μην κουράσει η τακτική τους επανάληψις. Είναι η λέξις «Νομίζω» και η φράσις «Κατά τη γνώμη μου».

Δηλαδή, δεν διεκδικώ ούτε το αλάθητο ούτε τα εύσημα του παντογνώστη, ειδικά καθώς επιχειρώ να προσεγγίσω ένα μάλλον εξειδικευμένο και σοβαρό ζήτημα , όπως την ανίχνευση των δεσμών του Μαρξ με τις ρίζες της Φιλοσοφίας. (που είναι Ελληνικές)

Πολύ εύστοχα, ο Μιχάλης Μιχαήλ τιτλοφορεί το πόνημά του, « Ο Μαρξ και η Αρχαία Ελλάδα» και όχι «Ο Μαρξ και η Αρχαία Ελληνική Φιλοσοφία». Και αυτό, γιατί η έννοια «Αρχαία Ελληνική Φιλοσοφία» είναι ουσιαστικά Άκυρη. Η Αρχαία Ελλάδα, παρήγαγε πλήθος Φιλοσοφικών ερμηνειών του Κόσμου και επίσης πλήθος προτάσεων Στάσης Ζωής μέσα από πολλές Φιλοσοφικές Διατυπώσεις. Κατά συνέπεια, η Αρχαία Ελλάδα είναι το χωράφι μέσα στο οποίο άνθησαν οι Ελληνικές Φιλοσοφίες.

Το να επιχειρήσει κανείς να συμψηφίσει αυτόν τον γνωστικό και στοχαστικό πλούτο σε μία Αντίληψη και να την βαφτίσει γενικώς και αορίστως ως Ελληνική Φιλοσοφία είναι όχι μόνο αδόκιμο αλλά και ύποπτο. Και, μάλλον θυμίζει τις δογματικές μεθοδεύσεις που επιχειρεί η ορθοδοξία. Δεν χρησιμοποιώ τον όρο «ορθοδοξία» μόνο ως θρησκευτικό προσδιορισμό, αλλά ως εκείνον τον όρο που σε οποιαδήποτε μορφή σκέψης, θέλει να επιβάλει τη Μία Άποψη, τη Μία Αντίληψη ως την Μόνη Ορθή.

Όμως, πιο στρεβλή και ευνουχιστική αντίληψη για την στοχαστική διεργασία, δεν μπορεί να υπάρξει. Για αυτό άλλωστε σε όλες τις «Ορθοδοξίες» η Φιλοσοφία είναι καταδικασμένη στο πυρ το εξώτερο. Από τους χριστιανικούς θρησκευτικούς διωγμούς κατά των Φιλοσοφικών Σχολών μέχρι τα λεγόμενα Φιλοσοφικά Λεξικά της Σταλινικής Ορθοδοξίας (Rosenthal) ο βιασμός της βούλησης και της ελευθεροπρέπειας είναι διάχυτος και μάλιστα με διαστάσεις και βάρος Αξιωματικής Πρακτικής.

Ο Πυθαγόρας, εξ όσων γνωρίζουμε είναι ο πρώτος άνθρωπος που χρησιμοποίησε τον Όρο Φιλοσοφία λέγοντας πως Σοφοί είναι μόνον οι Θεοί. Οι άνθρωποι, μπορούν να είναι μόνο Φίλοι της Σοφίας, ήτοι Φιλό-σοφοι. Τουλάχιστον, αυτό μας κληροδοτεί ο Κικέρωνας αναφερόμενος στον Πυθαγόρα. Φτάνοντας πια στο Στωικό Σενέκα του 1ου αιώνα που δηλώνει «Philosophia sapientae amor est affectation» Έρωτας και Πάθος για τη Γνώση είναι η Φιλοσοφία αναρωτιέται κανείς ίσως, γιατί αναζητούμε τώρα τον 21 αιώνα τους δεσμούς του Μαρξ με τους Έλληνες.

«Ποιος χρειάζεται τους Έλληνες;» Ρωτάει στον τίτλο ενός εξαιρετικά σημαντικού του βιβλίου ο Simon Goldhill Καθηγητής της Ελληνικής Λογοτεχνίας στο πανεπιστήμιο του Cambridge.

Και, επενδύει σε 510 περίπου πυκνογραμμένες και απολαυστικές σελίδες για να αποδείξει πως δεν μπορεί να υπάρξει σοβαρός Στοχασμός που δεν θα φυτέψει τις ρίζες του στην Ελληνική Κατάθεση , στην ουσιαστική απαρχή δηλαδή της περιπέτειας της Σκέψης.

Αν κανείς συνειδητοποίηση την εποχή που έζησε ο Μαρξ, εύκολα μάλλον κατανοεί πως θα ήταν αδύνατον να μην μπει με το κεφάλι στην κολυμπήθρα της Ελληνικής Σκέψης. Εφ’ όσον, το πρώτο στοιχείο που του αφύπνισε τις καθαρά Φιλοσοφικές του αναζητήσεις ήταν τα ερεθίσματα που πήρε από τους λεγόμενους Αριστερούς του αιρετικού για την εποχή Bruno Bauer. Μιας ομάδας, νεαρών στοχαστών που αναζητούσαν τους συνεκτικούς κρίκους ανάμεσα στην Μετά Αριστοτελική σκέψη και τον Χέγκελ που τότε επιδρούσε καθοριστικά.

Ο Χέγκελ, του οποίου η σκέψη καταγοήτευσε τον νεαρό Μαρξ, πίστευε ότι σε όλη την Ιστορία, μόνο οι Έλληνες είχαν συλλάβει την ουσιαστική σχέση του υποκειμένου με το σύμπαν. Το μόνον που έλλειπε –κατά Χέγκελ πάντα- ήταν μία απολύτως ανθρώπινη θρησκεία...

Μία τέτοια θρησκεία έπρεπε να καταργήσει μια για πάντα το παράλογο της τυφλής μοίρας [ της Ειμαρμένης-όπως εκφράζεται στην αρχαία τραγωδία] και την τυραννία της φύσης. -à note if necessary: Industrial Revolution. Ο Καρλ Μαρξ μέσα από τον Χέγκελ, ανακαλύπτει την Διαλεκτική και αρχίζει σιγά –σιγά το μακρύ στοχαστικό ταξίδι του, ένα ταξίδι που άφησε ανεξίτηλα ίχνη στην Ιστορία.

Η εποχή και το πλαίσιο της, παίζουν πάντα τεράστιο ρόλο. Ας φανταστούμε λοιπόν, όσο μπορούμε, τον νεαρό Μαρξ που μέχρι πριν από λίγο ξόδευε το χρόνο του τραγουδώντας κάθε βράδυ σε πλήρη ευθυμία στις μπυραρίες, σε βαθμό που υποχρέωσε τον πατέρα του να του αλλάξει Πανεπιστήμιο. ‘Έτσι, ξεδιψάει πια όχι μόνο τη μπύρα, αλλά και τις θυελλώδεις φιλογνωστικές συζητήσεις στη Γερμανία του 1833.

Γιατί, το νέο του περιβάλλον, επιδρά καταλυτικά πάνω του καθώς φεύγει από την πληκτική Νομική σχολή της Βόννης και βρίσκεται πια στο σοβαρό , ακαδημαϊκό αλλά και εξαιρετικά ανήσυχο Humboldt Universität του Βερολίνου. Ένα Πανεπιστήμιο που ακόμα ζούσε υπό τον ίσκιο του Χέγκελ, ο οποίος είχε πεθάνει λίγο νωρίτερα. Βουτάει στα βαθιά λοιπόν ο Μαρξ. Και τα κύματα που τον χτυπούν ζωηρά, είναι οι Χεγκελιανοί επίγονοι, μοιρασμένοι σε δύο στρατόπεδα.

Από τη μια πλευρά, οι-ας τους πούμε- παραδοσιακοί συνεχιστές του Χέγκελ (αποκαλούμενοι δεξιοί Χεγκελιανοί) που παρέμεναν στο πανεπιστήμιο και διακήρυτταν ότι η σειρά των ιστορικών διαλόγων είχε ολοκληρωθεί, και η πρωσσική κοινωνία που είχε διαμορφωθεί την εποχή εκείνη ήταν η εκπλήρωση των μέχρι τότε κοινωνικών συστημάτων, με εύρωστο σύστημα κοινωνικής πρόνοιας, καλά πανεπιστήμια, ανεπτυγμένη βιομηχανία και χαμηλή ανεργία.

Λίγο πολύ, διεκήρυτταν το τέλος της Ιστορίας, όπως ακριβώς έκαναν πρόσφατα ο Φουκουγιάμα και οι συνοδοιπόροι του με αφορμή την κατάρρευση του Σοβιετικού Συστήματος. Διαψεύστηκαν βέβαια και οι μεν και οι δε. Από την άλλη πλευρά, η αριστερή πτέρυγα των συνεχιστών του Χέγκελ, οι Νεό Χεγκελιανοί, από τους οποίους θέλχτηκε ο Μαρξ υποστήριζαν αντίθετα, ότι υπήρχαν ακόμα νέες μεγάλες διαλεκτικές προκλήσεις, και πως η πρωσσική κοινωνία της εποχής μακράν απείχε της τελειότητας, καθώς φτώχεια, κυβερνητικός έλεγχος, λογοκρισία, και διακρίσεις σε βάρος των αλλόθρησκων ( των μη-Λουθηρανών δηλαδή) καθόριζαν και προσδιόριζαν τα πάντα.

Η κατάσταση αυτή οδήγησε πολλούς, στο να αποτρέψουν τον Μαρξ από το να καταθέσει την διδακτορική του διατριβή στο πανεπιστήμιό του. Πίστευαν οι φίλοι του, ότι θα την καταβαράθρωναν όσοι αντιτάσσονταν στις πεποιθήσεις των αριστερών Χεγκελιανών για το ριζοσπαστικό της χαρακτήρα. Η διατριβή αφορούσε στη σύγκριση των ατομικών θεωριών του Δημόκριτου και του Επίκουρου , και κατατέθηκε τελικά στο Πανεπιστήμιο της Ιένης το 1840, όπου και έγινε δεκτή.

Ξεκινώντας λοιπόν ο Μαρξ το ταξίδι του, ουσιαστικά παίρνει τους πρώτους καρπούς από τον λεγόμενο «Κήπο» του Επίκουρου. «Κήπος» ονομάζονταν η Σχολή του μεγάλου Φιλόσοφου από τη Σάμο. Γιατί του Επίκουρου; Γιατί άραγε ο Μαρξ ήδη από το διδακτορικό του στέκεται στον Επίκουρο και ουσιαστικά θέλει μέσα από την συγκριτική διαλεκτική μέθοδο να τον αναδείξει;

Γιατί, ο Επίκουρος έχει σαν πυρήνα του στοχασμού του την Ευδαιμονία. Η οποία Ευδαιμονία προέρχεται / εξαρτάται από την Κατανόηση του Σύμπαντος και του τι τελικά σημαίνει να είναι κανείς Άνθρωπος. Ανοίγω παρένθεση, γιατί: «Σε αυτό το σημείο αρχίζουν τα προβλήματα Φίλοι και Φίλες, γιατί απλώς η Ελληνική με την οποία επιχειρούμε να συνεννοηθούμε πόρρω απέχει από την Ελληνική με την οποία οι Έλληνες κατανόησαν και κατέγραψαν τον Κόσμο. Για λόγους οικονομίας αλλά και διαλεκτικής , ας ορίσουμε εδώ την Ευδαιμονία με την Δημοκρίτεια αντίληψη αυτήν ακριβώς την οποία ο Μαρξ υποβάλλει σε Διάλογο με τον Επίκουρο.

Η Δημοκρίτεια λοιπόν αντίληψη, θέλει την Ευδαιμονία, ως τον Τελικό Σκοπό της Ανθρώπινης ζωής, μιας ζωής που έχει –πρέπει να έχει –στο επίκεντρό της την Ευθυμία. Όπου Ευθυμία από το Ευ και τον Θυμό-Θυμικό είναι, με πάρα πολλές εκπτώσεις , αυτό που λέμε στις μέρες μας Θετική Στάση Ζωής.

Συμπληρώνω, λέγοντας πως η Επικούρεια αντίληψη στοχεύει σε μία βαθειά Ψυχαγωγημένη Ζωή, άρα σε έναν βίο πλήρη» Κλείνει η παρένθεση. Αν κάνουμε τώρα το άλμα προς τα πίσω, σε αυτά που λέγαμε λίγα λεπτά νωρίτερα για το περιβάλλον στο οποίο ζυμώθηκε ο Καρλ Μαρξ με τους Αριστερούς Νέο Χεγκελιανούς που τον επηρέασαν θεωρώντας πως όσο υπάρχει φτώχεια διακρίσεις και βαρύ Κράτος δεν μπορούμε να μιλάμε για Ευτυχία των Ανθρώπων μπορούμε τότε να συνδέσουμε τα επί μέρους κομμάτια του ψηφιδωτού που φωτίζουν τη σχέση και την επίδραση των Ελλήνων στο Φιλοσοφικό Οικοδόμημα που κληροδότησε ο Μαρξ. Όλα αυτά βεβαίως, πολύ συνοπτικά και ελπίζω αντιληπτά.

Δεν σας κρύβω, πως κάθε παράγραφος που τελείωνε για αυτήν ομιλία, με οδηγούσε να γράψω άλλες εκατό μιας που το Διαλεκτικό Παιχνίδι παραμονεύει πίσω από κάθε έννοια… Θα μπορούσε κανείς να αναφερθεί αναλυτικά στον Προμηθέα, στον Δημόκριτο, και τον Αριστοτέλη για να δει κανείς ενδελεχώς τις επιδράσεις της Αρχαίας Ελλάδας στον Μαρξ.

Μα έτσι, δεν θα τελειώναμε ούτε αύριο, ούτε μεθαύριο αφ ενός και, αφ ετέρου ο ομιλών δεν είναι επαΐων αλλά απλώς προσπαθεί να είναι φιλομαθής. Γιατί όμως ο Μιχάλης Μιχαήλ γεννηθείς το 1965 στην Κύπρο ασχολείται με την ψηλάφηση των σχέσεων Μαρξιστικής Κληρονομιάς και Κλασικής Ελλάδας; Η πρώτη απάντηση είναι απλή και ορατή δια γυμνού οφθαλμού: Ο Μιχάλης Μιχαήλ είναι Έλληνας της Κύπρου –άρα με ειδικό ενδιαφέρον προς την Ελληνική του ταυτότητα και το περιεχόμενό της –κάτι που πιστοποιεί κανείς ακόμα και από την ιδιότητά του ως Αντιπροέδρου του μόνου εν Κύπρου Ομίλου Φίλων Αρχαίου Ελληνικού Πολιτισμού.

Ταυτόχρονα όμως, (από την πλευρά του) είναι ένας άνθρωπος με κατασταλαγμένη Αριστερή ματιά συνειδητοποιημένος μέτοχος των εννοιών του Διεθνισμού, της Ταξικής Αλληλεγγύης και της κατά Κάρολο Μαρξ ανάλυσης των πραγμάτων. Ήδη λοιπόν, αυτά που πολλοί επιπόλαιοι αλλά και αστοιχείωτοι θεωρούν ως αντίπαλα δέη συνυπάρχουν σε έναν άνθρωπο που θα έλεγα πως διακρίνεται για την ισορροπημένη σκέψη και την εν γένει νηφάλια προσέγγισή του

Άλλωστε, δεν κατανοώ γιατί ενώ ο Κάρολος Μαρξ έκανε την διατριβή του με μία συγκριτική / διαλεκτική αναζήτηση πάνω σε δύο κορυφαίους Έλληνες στοχαστές και δεν μπορεί ένας Έλληνας Αριστερός του 21ου αιώνα να αναζητήσει , σε τελευταία ανάλυση, τις ίδιες του τις Ιδεολογικές Πηγές που κάποια στιγμή ταυτίζονται και με την Εθνική του Κληρονομιά.

Ακόμα και η προσέγγιση του Θείου στον Επίκουρο και τους μετέπειτα Επικούρειους, πουθενά δεν ενοχλεί τον Ιστορικό Υλισμό, μιας που οι Θεοί των Επικούρειων δεν μετέχουν του Κόσμου, δεν επηρεάζουν τα θνητά και είναι αενάως σε μία Μετακόσμια διάσταση, αταραξίας και ευδαιμονίας. Ο Μαρξ. Ο σιωνιστής, ο «εβραίος» ο πυρήνας της ανθελληνικής σκέψης, ο πρωθιερέας της άλωσης όλων των παραδοσιακών αξιών του Ελληνισμού. Λίγα, από τα πάρα πολλά φαιδρά που ακούγονται τόσο εν Ελλάδι όσο και εν Κύπρω. Διαδίδονται αυτά από άναρθρους , καλλιεργούνται από ύποπτους, αναμασώνται από αφελείς που τόση σχέση έχουν με τον Ελληνισμό όσο και η Φιλοπατρία με τον Εθνικισμό. Κατά κανόνα αυτά εκπορεύονται από κύκλους σκοτεινούς που στο όνομα της Ελλάδας προδίδουν το πρώτο Ελληνικό αξίωμα:

Την Τέχνη του Διαλέγεσθε. Την ίδια τη Διαλεκτική.

Πολύ χρήσιμο λοιπόν, υπό αυτή έννοια και το δεύτερο σκέλος του βιβλίου του Μιχάλη Μιχαήλ στο οποίο ερανίζει εκλεκτά αποσπάσματα από το βιβλίο του Μαρξ «Το Εβραϊκό Ζήτημα». Ένα έργο που εκδόθηκε το 1844 και το οποίο έχει χαρακτηριστεί έως και αντιεβραϊκός λίβελλος λόγω της οξύτητας που το χαρακτηρίζει.

Είναι δε, καταπληκτική η εμμονή των εθνικιστών και πατριδοκάπηλων στο να θεωρούν τον Μαρξ το επίκεντρο της…Εβραϊκής Συνομωσίας, όταν ο πλέον σκληρός ιδεολογικά αντίπαλος του Μαρξισμού είναι αυτός ο Σιωνισμός -αν υποθέσουμε για ένα λεπτό και μόνο- πως αυτός ο τελευταίος, συνιστά συνομωσία ειδικά στημένη για την εξαφάνιση του Ελληνισμού.

Στη δουλειά του Μιχάλη Μιχαήλ αυτή η παιδαριώδης αντίφαση των παραληρηματικών του Εθνικισμού, φωτίζεται επαρκώς. Το βιβλίο, είναι θεωρώ πολύ χρήσιμο στην Κύπρο. Τόσο για τους τυφλούς πατριδοκάπηλους όσο όμως και εξ ίσου για τους παντελώς αστοιχείωτους «αριστερούς» οπαδούς που νομίζουν πως ο Che Guevara ήταν ο ιδρυτής της Θύρας 9 ή περιφρονούν με απίστευτη ευκολία την Εθνική τους καταγωγή.

Η αριστερή και η δεξιά μυωπία είναι εξ ίσου βλαβερές και σε τίποτα δεν διαφέρουν. Και επειδή υπάρχουν ένθεν και ένθεν συστηματικοί καλλιεργητές αυτής της μυωπίας ένα βιβλίο σαν αυτό, αν υποθέσουμε πως θα έφτανε ποτέ στα χέρια των οπαδοποιημένων, θα μπορούσε να χρησιμέψει και μάλιστα πολύ.

Είναι μικρό, στις 90 σελίδες, γραμμένο με γλώσσα απολύτως κατανοητή και πλήρες.

Πλήρες, με την έννοια πως ο συγγραφέας του, έχει αποθησαυρίσει μία σειρά αποσπασμάτων τόσο από το έργο του Μαρξ και της διατριβής του όσο και από τις πρωτογενείς πηγές. Καταφέρνει και συνδέει τα αποσπάσματα με μικρά συνδετικά κείμενα, πολύ φιλικά προς τον μέσο αναγνώστη και έτσι οδηγάει στην ολοκλήρωση της ανάγνωσής του αβίαστα.

Με αυτόν τον τρόπο, το πόνημα του Μιχάλη, γίνεται ένα καλό εφαλτήριο για κάποιον που θέλει μετά, να πάει παρακάτω. Τέλος, θέλω να αναφέρω πως για αυτά που σας είπα ανέτρεξα στον Simon Goldhill και το έργο του Who needs the Greek? Στον Βλάση Ρασσιά και το «Θύραθεν» Φιλοσοφικό Λεξικό του, και, στο βιβλίο του Paul Cartledge Οι Έλληνες, εικόνες του Εαυτού και των Άλλων.

Σας ευχαριστώ.

----------------------------------------------

Ακόμα μερικά φωτογραφικά στιγμιότυπα



------------------------------------------------

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ

Την ερχόμενη Κυριακή 30 του Νοέμβρη από τις 10 το πρωί θα πραγματοποιηθεί στη Λευκωσία από τη Μη Κυβερνητική Οργάνωση “ΑΠΑΝΕΜΙ” πορεία κατά της βίας εναντίον γυναικών. Η πορεία θα ξεκινήσει από την Πλατεία Ελευθερίας και θα έχει ως τελικό προορισμό το Προεδρικό Μέγαρο.

Η όλη εκδήλωση εντάσσεται στα πλαίσια εκδηλώσεων του διεθνούς 16ημερου κατά της βίας εναντίον γυναικών και διοργανώνεται για δεύτερη συνεχή χρόνια από το Κέντρο Πληροφόρησης και Στήριξης Γυναικών “Απανέμι”.

Στηρίξετε όσοι μπορείτε αυτή την εκδήλωση, αξίζει...