ΜΗΝΥΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ

Σήμερα αναδημοσιεύω ένα κείμενο του πολιτικού επιστήμονα Βασίλη Πρωτοπαπά που δημοσιεύθηκε στον Φιλελεύθερο την 21η Απριλίου 2001.

Επειδή πιστεύω ότι η ιστορία διδάσκει, θα σας καλέσω να διαβάσετε με προσοχή το κείμενο.

Η επιστολή που παρατίθεται, όπως θα διαπιστώσετε, ανήκει στον τοποτηρητή του αρχιεπισκοπικού θρόνου και αργότερα αρχιεπίσκοπο Λεόντιο ο οποίος έμεινε στο θρόνο μόνο για 37 μέρες.
Πέθανε ξαφνικά και από τότε κάποιοι μίλησαν για δολοφονία του, μάλλον τον δηλητηρίασαν. Μέχρι σήμερα οι συνθήκες θανάτου του Λεόντιου παραμένουν άγνωστες και μη ερευνηθείσες αφού δεν υπάρχει πλέον η δυνατότητα για έρευνα.

Το κείμενο μας μεταφέρει στα μέσα της δεκαετίας του 40 όπου η Δεξιά αρνείται κάθε συνεργασία με την Αριστερά για την προώθηση του αγώνα για την ένωση.

Ο Λεόντιος παρόλο που ως ιερωμένος δεν είχε σε καλό μάτι την Αριστερά και ιδιαίτερα το ΑΚΕΛ, εντούτοις είχε συνειδητοποιήσει ότι για να υπάρξει αποτελεσματική δράση θα έπρεπε να υπάρξει και κοινή δράση όλων των πολιτικών δυνάμεων της Κύπρου.

Ωστόσο εκκλησιαστικοί παράγοντες και η Δεξιά αρνείτο πεισματικά κάθε συνεργασία με την Αριστερά παρά τις συνεχείς εκκλήσεις από τους τελευταίους.

Στην επιστολή του Λεόντιου υπάρχουν παραδοχές ανατρέπουν πολλά από όσα λένε σήμερα κάποιοι.

· Επισημαίνει ότι η Αριστερά είναι πιο τολμηρή από τη Δεξιά (Αυτό πιστοποιείται και από βρετανικά έγγραφα της περιόδου του ενωτικού Δημοψηφίσματος του 1950.

· Παραδέχεται αυτό που σήμερα αποκρύβουν αρκετοί συγγραφείς και αρθρογράφοι, ότι στελέχη της Δεξιάς που παρουσιάζονταν ως πρωτοστάτες του ενωτικού αγώνα και περισσότερο πατριώτες από άλλους, ήταν παρασημοφορημένοι από τους Άγγλους και τιτλούχοι της βρετανικής Αυτοκρατορίας, με σκοπό να κρατούν το λαό να μην προβαίνει σε ανεπιθύμητες ενέργειες κατά της αποικιακής κυβέρνησης.

· Αποκαλύπτει ότι οι τύποι αυτοί διέδιδαν ότι τα συλλαλητήρια και άλλες εκδηλώσεις ήταν έργο των αριστερών και κατά συνέπεια γίνονταν με εντολή… της Μόσχας.

· Διορατικά θα έλεγα, προφητεύει ότι μέσο της διάσπασης οι Άγγλοι θα οδηγήσουν το κυπριακό και το ζήτημα της ένωσης σε άλλα μονοπάτια, όπως κι έγινε.

Είναι προφανές ότι η επιστολή αυτή, όπως και άλλα ντοκουμέντα της εποχής καταρρίπτουν τα περί συνεργασίας του ΑΚΕΛ με τους βρετανούς και αποδεικνύουν το αντίθετο.

­­­­­­­­­­­­­­­_______________________________________________

Το πλήρες κείμενο του άρθρου του Βασίλη Πρωτοπαπά:

Μια από τις πιο ενδιαφέρουσες μαρτυρίες για το εσωτερικό πολιτικό κλίμα της περιόδου που προηγήθηκε του ένοπλου αγώνα της ΕΟΚΑ 1955-'59, δίνεται από μια εμπιστευτική επιστολή που ο Τοποτηρητής του χηρεύοντος αρχιεπισκοπικού θρόνου, Μητροπολίτης Πάφου Λεόντιος, απηύθυνε στον τότε Πρόξενο της Ελλάδας στην Κύπρο, Α. Κουντουριώτη, στις 27 Ιουνίου 1946. (Ιστορικό Αρχείο Υπ. Εξωτερικών της Ελλάδας, 1947, φάκελος.32.1, «Κύπρος").

Εγραφε τότε ο «εθνάρχης»:

"... Η σταθερά και παντοτεινή άρνησις του Εθνικού Κόμματος, της Παναγροτικής Ενώσεως και της Πρωτοπορείς Πάφου να συνεργασθώσι με το Ακέλ, δημιουργεί την στασιμότητα του εθνικού αγώνος, του διευθυνομένου υπό του Συμβουλίου Εθναρχίας Κύπρου και δίδει εις το Ακέλ την ευκαιρίαν να πρωτοστάτη εις εκδηλώσεις, ως διαφημίζη πατριωτικός, υπέρ της εθνικής αποκαταστάσεως Κύπρου. Η άρνησις της δεξιάς παρατάξεως δημιουργεί την αδράνειαν εμού και του Συμβουλίου Εθναρχίας, αναγκαίαν ίνα αποφευχθώσιν επαναλήψεις των ετοίμων να εκτοξευθώσι συκοφαντιών της ούτω λεγομένης ηγέτιδας τάξεως επί συνεργασία της Εθναρχίας μετά της αριστεράς παρατάξεως.

Είναι βεβαιότατον ότι, εάν φερ’ ειπείν, αποφασίσωμεν να συγκροτήσωμεν συλλαλητήριον υπέρ του ενωτικού ημών αγώνος, οι πάντοτε τολμηροί Ακελικοί θα προσέλθωσι και θα πρωτοστατήσωσιν εις εκδηλώσεις, οι δε Εθνικοί, (ων οι πλείστοι των ηγετών είναι πλούσιοι παρασημοφορημένοι των Άγγλων και τιτλούχοι της βρεττανικής Αυτοκρατορίας, ίνα μη προβώσιν εις ανεπιθύμητους εις την Κυβέρνησιν ενεργείας), δεν θα προσέλθωσιν εις το συλλαλητήριον, αλλά θα επαναλάβωσι τας τυπικός συκοφαντίας ότι τούτο είναι έργον των αριστερών, ίνα δε καλύψωσι δια του εθνικού μανδύου την εθνικήν αυτών εν προκειμένω παράλειψιν, ίσως θα επαναλάβωσι τα συνήθη ότι το συλλαλητήριον εγένετο κατ' εντολήν εκ Μόσχας (…).

Ούτως η παντοτεινή άρνησις του Κεκ, της Πεκ, και της Πεσπ, (η δημιουργούσα την αναγκαστικήν αδράνειαν της Εθναρχίας), είναι αντεθνική άρνησις και καταδικάζει τον εθνικόν ημών αγώνα εις στασιμότητα, η δε αντιπατριωτική εξακολουθητική λοιδωρία των τριών δεξιών κομμάτων εναντίον του Ακέλ ότι είναι κομμουνιστικόν και δη όργανον των πανσλαυιστών, προδοτικόν κόμμα, δίδει φοβερόν μαρτυρίαν εις τους Άγγλους ότι υφίσταται Κυπριακόν Κόμμα "σλαυογραικύλων, σκυθιζόντων, οργάνων των μπολσεβίκων και των βουλγάρων».

Εξήγησα πολλάκις πάντα τα ανωτέρω εις επισκεφθέντας με παράγοντας των δεξιών, οίτινες εν τούτοις μοι αντέταξαν ότι πρέπει να δεχθώ να εργάζωνται κεχωρισμένως εν τω ενωτικώ Κυπριακώ αγώνι αι δύο παρατάξεις, διότι επουδενί λόγω οι δεξιοί "θα εισέλθωσιν εν τη αυτή λέμβω" μετά των αριστερών, ίνα πλεύσωσιν εις Ελλάδα.

Εις τούτους αμέσως απήντησα ότι, εάν δεχθώμε όπως χρησιμοποιηθώσι δύο λέμβοι, η μία των δεξιών και η άλλη των αριστερών, όπως υπέδειξαν οι επισκεφθέντές με δεξιοί, προς παράλληλο ν πλεύσιν εις την μητέρα πατρίδα Ελλάδα, η τοιαύτη πλεύσις θα δώση την ζητούμενην υπό τω ν Άγγλων ευκαιρία ν, ίνα παρατηρήσωσιν ότι αι προς ένωσιν της Κύπρου μετά της Ελλάδος πλέουσαι λέμβοι είναι δύο, εξ ων η μία είναι σλαυική, δια δε τον φόβο καθόδου της Ρωσσίας εις τη ν Μεσόγειο ν, δεν δύνανται να αποδώσωσι την Κύπρον εις την Ελλάδα.

Τούτο και άλλα επιχειρήματα μου όπως πείσω τους δεξιούς εις συνεργασίαν μετά των αριστερών, μένουσι πάντοτε ατελεσφόρητα διό λόγους κομματικούς και διότι μετά πείσματος προσκολλώνται εις την φανατικήν άρνησιν συνεργασίας μετά των αντιπάλων αυτών, ήτις είναι αντιπολιτική και αντιπατριωτική, ως πολλάκις εξήγησα και εις τας δύο παρατάξεις, ειπών εις αμφοτέρας ότι σφάλλονται περιπίπτουσαι εις ψευδαίσθησιν ότι ευρίσκονται εν Ελλάδι, ελεύθεροι Έλληνες πολίται, μιμούμενοι τας εν Ελλάδι διαιρέσεις. Ενώ είναι δούλοι, μη έχοντες ψήφον ίνα αποφασίσωσι περί λύσεως οιασδήποτε, είτε ταξικής και κοινωνικής, είτε πολιτικής και πολιτειακής αυτών διαφοράς, των δε δούλων μία πρέπει να είναι η πολιτική, η της επιτεύξεως της απαλλαγής αυτών από της δουλείας δια της ενότητας και συνεργασίας ανεξαρτήτως ιδεολογιών, συμφώνως προς τας οποίας θα ενταχθώσιν εις τας εν Ελλάδι παρατάξεις της ιδεολογίας αυτών, όταν επιτύχωμεν την Ένωσιν (,..}

Αλλ’ η φωνή μου βοά εις την έρημον εν τη αθλία ζάλη, ήτις παρεζάλισε θανασίμως πολιτικούς, κληρικούς και λαϊκούς».

Αν παραθέτω σήμερα, όπως και στην προηγούμενη έκδοση, αρχειακό υλικό της κρίσιμης δεκαετίας του '40, είναι διότι από αυτό εκπέμπονται επίκαιρα μηνύματα που μας αφορούν ως πολιτική κοινωνία. Μηνύματα, που θα πρέπει από όλες τις πολιτικές δυνάμεις να αξιολογηθούν με σοβαρότητα, ενόψει μάλιστα και των επερχόμενων προεδρικών εκλογών.

Βασίλης Πρωτοπαπάς

Φιλελεύθερος 21 Απριλίου 2002

_______________________________________________

Το κείμενο αυτό, καθώς και άλλα παρόμοιας φύσης περιλαμβάνονται στο βιβλίο μου που θα κυκλοφορήσει σύντομα με κύριο θέμα τη διαμάχη Αριστεράς και Δεξιάς ιδιαίτερα κατά την περίοδο της δράσης της ΕΟΚΑ. (Μ.Μ.)