Συνέντευξη του καθηγητή Ανδρέα Καζαμία

Μετά τον αναίτιο και φοβικό θόρυβο που ξεσήκωσαν κάποιοι για την υποστολή της ελληνικής σημαίας από το ΡΙΚ, φωνασκούν τώρα για μια συνέντευξη του καθηγητή Ανδρέα Καζαμία για το θέμα των βιβλίων της ιστορίας.

Πάλι βγήκαν τα φοβικά σύνδρομα, πάλι ακούσαμε κατηγορίες αστήριχτες, πάλι πολύς θόρυβος για το τίποτε.

Χωρίς να χρονοτριβώ παραθέτω το κύριο μέρος της συνέντευξης του καθηγητή για να φανεί ακόμα μια φορά ότι όσοι φωνασκούν για ανθελληνισμούς και άλλα παρόμοια θα ανακαλύψουν στο τέλος ότι "άνθρακες ο θησαυρός.

(Με έντονο μαύρο χρώμα είναι οι ερωτήσεις ενώ με μπλε υπογραμμίζω τις απαντήσεις στα επίμαχα σημεία που ξεσήκωσαν τον θόρυβο).

- Κύριε καθηγητά, πριν από μερικές μέρες δώσατε μια διάλεξη με θέμα «Εθνοκεντρισμός στην Ελληνική, Τουρκική και Κυπριακή Εκπαίδευση». Στην ομιλία σας, τονίσατε την ανάγκη αναθεώρησης των βιβλίων της Ιστορίας. Γιατί;

Γιατί πολύ απλά, τα σημερινά βιβλία της ιστορίας και στα ελληνοκυπριακά αλλά και στα τουρκοκυπριακά σχολεία, είναι διάχυτα από έναν εθνοκεντρισμό. Στη διάλεξη, προσπάθησα να ερμηνεύσω, να προσδιορίσω τι σημαίνει εθνοκεντρισμός: Είναι η προσπάθεια μιας ομάδας, να παρουσιάσει και να χρησιμοποιεί τις δικές της αξίες ως μέτρο για την κρίση των άλλων. Για να το πούμε ακόμα πιο απλά, π.χ. στην περίπτωση των Ελληνοκυπρίων, παρουσιάζεται η εξέλιξη της ιστορίας της Κύπρου με τρόπο που εμείς οι Ελληνοκύπριοι, είμαστε πάντοτε οι καλοί, οι δίκαιοι, οι ελεύθεροι ενώ οι Τούρκοι είναι οι βάρβαροι, οι άδικοι κλπ. Όμως, η ιστορία δεν είναι σαν τις καουμπόικες ταινίες που υπάρχουν οι καλοί και οι κακοί.
Στα βιβλία μας, δεν επιρρίπτουμε ευθύνες στους εαυτούς μας και πάντα φταίνε οι άλλοι. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα με τα γεγονότα της περιόδου από το 1960 μέχρι το 1974.
Στα βιβλία της ιστορίας μαθαίνουμε ότι οι Τ/κ φταίνε για οτιδήποτε συνέβη ενώ εμείς δεν έχουμε ευθύνη για το πώς φτάσαμε στο 1974. Όταν μιλάω για αναθεώρηση των βιβλίων δεν εννοώ να μην καταγραφούν τα γεγονότα. Η ιστορία όμως, δεν είναι η απλή καταγραφή των γεγονότων, είναι η ερμηνεία τους και πώς την παρουσιάζεις.

- Η ανάγκη λοιπόν, είναι να ξαναγράψουμε την ιστορία αναλαμβάνοντας το μερίδιο ευθύνης που μάς αναλογεί;

Όχι απόλυτα. Ο λόγος που υπάρχει ανάγκη αναθεώρησης των βιβλίων, είναι γιατί βρισκόμαστε σε ένα στάδιο, που όπως έχει εξαγγείλει η κυβέρνηση, στόχος είναι η επαναπροσέγγιση, η επανένωση, η συμφιλίωση, η κατανόηση και η οικοδόμηση ενός διζωνικού, δικοινοτικού ομοσπονδιακού κράτους. Δεν πρέπει να ξεχνάμε, επίσης, ότι ανέκαθεν το εκπαιδευτικό σύστημα μιας χώρας αποτελούσε έναν πολύ σημαντικό παράγοντα για την διαμόρφωση του πολίτη. Τι γίνεται λοιπόν, εάν η παιδεία μέχρι σήμερα, πήγαινε σε δυο παράλληλες κατευθύνσεις - από τη μια μεριά οι Ε/κ και από την άλλοι οι Τ/κ προσπαθούσαν να διαμορφώσουν ένα εθνοκεντρικό πολίτη. Από τη στιγμή όμως, που λέμε ότι θέλουμε την επανένωση, πρέπει να βρούμε και τρόπους για να υπάρξει συνεννόηση μεταξύ των δυο και ένας τρόπος είναι να ξανακοιτάξουμε τα βιβλία μας.
Αυτό δεν σημαίνει ότι θα παραποιήσουμε την ιστορία μας. Δεν θα πούμε ότι το 1974 δεν έγινε εισβολή, ότι δεν έγιναν σφαγές. Αλλά, όταν εξετάσουμε αυτό το γεγονός, πρέπει να δούμε και ποια ήταν τα αίτια που οδήγησαν σε αυτό και πώς το ερμηνεύουν και οι Τ/κ. Έτσι, αυτά τα νεαρά παιδιά θα μπορέσουν να διαμορφώσουν μια διαφορετική και πιο ολοκληρωμένη εικόνα.
Θα έλεγα μάλιστα, ότι θα πρέπει να ξανακοιτάξουμε όχι μόνο τα βιβλία της ιστορίας αλλά και όλες εκείνες τις δραστηριότητες που έχουν εθνοκεντρικά στοιχεία. Πρέπει να γίνουν επαφές μεταξύ των δυο κοινοτήτων, να υπάρξουν ανταλλαγές καθηγητών, να διδάσκεται η τουρκική γλώσσα στα σχολεία μας και το αντίστροφο, να μεταφράσουμε δικά τους βιβλία, ώστε να αλλάξει αυτή η ατμόσφαιρα στα σχολεία που σήμερα είναι εντελώς εθνοκεντρική.

- Αν αλλάζαμε αύριο τα βιβλία, θα άλλαζε αυτόματα και αυτή η ατμόσφαιρα που περιγράφετε;

Αυτό δεν μπορώ να το προβλέψω. Καταρχάς όμως, θα ήθελα να διευκρινίσω το εξής: Ίσως να έδωσα την εντύπωση ότι θα κάτσουμε αύριο να αλλάξουμε τα βιβλία της ιστορίας. Όχι δεν λέω αυτό. Πρώτα πρέπει να συσταθεί μια επιτροπή η οποία μπορεί να αποτελείται μόνο από Ε/κ ή και από Τ/κ. Στόχος της επιτροπής αυτής, είναι να μελετήσει το θέμα πιο συστηματικά. Να ξανακοιτάξει τα βιβλία, να εξετάσει πιο συγκεκριμένα τα σημεία που παρουσιάζεται ο εθνοκεντρικός και να καταθέσει εισηγήσεις. Αφού γίνουν όλα τα πιο πάνω, σε δεύτερο στάδιο θα μπορέσουμε να αναθεωρήσουμε τα βιβλία. Αν λοιπόν, όπως είπε ο υπουργός, η επόμενη χρονιά κηρυχθεί ως έτος εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης, θα μπορούσε μια επιτροπή να παρουσιάσει τη βάση πάνω στην οποία να στηριχθούν οι αλλαγές. Θα πρέπει να ακολουθήσει συζήτηση μεταξύ των δυο κοινοτήτων και μετά να βγουν τα νέα βιβλία.

Αν υποθέσουμε, ότι σε δυο χρόνια έχουμε αναθεωρημένα βιβλία, δεν σημαίνει ότι αυτόματα θα αλλάξουν οι νοοτροπίες. Τουλάχιστον, όμως, άνθρωποι πιο νέοι από μένα και από σένα, θα έχουν αυτή τη δυνατότητα.

- Για να εξαλείψουμε τον εθνικισμό, θα σταματήσουμε να λέμε ότι έγινε εισβολή, ότι υπάρχει κατοχή, ότι υπάρχουν τα τουρκικά στρατεύματα;

Φυσικά και δεν θα σταματήσουμε να τα λέμε όλα αυτά. Στο νέο βιβλίο για παράδειγμα, θα λέμε ότι το 1974 έγινε τουρκική εισβολή στην Κύπρο, έγιναν μάχες, σκοτώθηκε κόσμος, το βόρειο τμήμα του νησιού είναι υπό κατοχή, έγιναν ιεροσυλίες κλπ. Αλλά ταυτόχρονα θα εξηγήσουμε τι οδήγησε σε αυτό το γεγονός. Ότι δηλαδή, προηγήθηκε πραξικόπημα και ότι έγιναν και από δικής μας πλευράς λάθη. Θα πούμε επίσης, ότι αυτό το γεγονός που οι Ε/κ ιστορικοί το χαρακτηρίζουν ως βάρβαρη εισβολή, οι Τ/κ το ονομάζουν απελευθερωτικό αγώνα. Με τον τρόπο αυτό, οι δικοί μας μαθητές θα γνωρίζουν τι μαθαίνουν οι Τ/κ και αντίστοιχα οι Τ/κ μαθητές να ξέρουν τι μαθαίνουν οι Ε/κ. Επαναλαμβάνω, δεν θα παραποιήσουμε την ιστορία μας, ούτε θα αποκρύψουμε γεγονότα. Θα χρησιμοποιήσω το διάσημο ρητό του Κάρλ Πόπερ: «Facts don't talk to you, you talk to the facts», δηλαδή τα συμβάντα που είναι πραγματικά δεν μιλάνε στον ιστορικό, αλλά ο ιστορικός μιλά στα γεγονότα, μέσα από ένα εννοιολογικό, ιδεολογικό, θεωρητικό πλαίσιο. Ένα παράδειγμα: Στα βιβλία μας, υπάρχει η αναφορά «οι αιμοβόροι Τούρκοι». Πίσω από αυτό κρύβεται ότι όλοι οι Τούρκοι είναι αιμοβόροι μα δεν είναι έτσι τα πράγματα. Χαρακτηρίζεις έναν ολόκληρο λαό και όταν το παρουσιάζεις αυτό στα παιδιά, χρωματίζεις ιδεολογικά και προκαθορίζεις στα μάτια τους, ότι όλοι οι Τούρκοι είναι βάρβαροι.

- Δεν θα μιμηθούμε δηλαδή, το επίμαχο βιβλίο της Στ' Δημοτικού που η μικρασιατική καταστροφή, καταγράφτηκε ως συνωστισμός στο λιμάνι.

Όχι βέβαια. Θα ήθελα να πω, όμως και το εξής: Δεν υπάρχει ιστορική αλήθεια. Η αλήθεια είναι ότι συνέβη ένα γεγονός, αλλά οι χαρακτηρισμοί για το πώς το ερμηνεύουν προϋποθέτουν κι ένα τρόπο παρέμβασης. Ένας μαρξιστής ιστορικός για παράδειγμα, μπορεί να ερμηνεύσει διαφορετικά ένα γεγονός, από έναν ιδεαλιστή ιστορικό.

_____________________________

Και τλωρα κοιτάξετε πιο κάτω ένα σχόλιο του Φιλελεύθερου για τη συνέντευξη Καζαμία.
Φαίνεται ότι ο σχολιογράφος δεν διάβασε τη συνέντευξη.
Ακόμα ένα δείγμα της αντικειμενικότητας και του ρόλου που παίζει ο Φιλελεύθερος: