ΚΥΠΡΟΣ – Ε.Ε. - ΤΟΥΡΚΙΑ

Αυτή η εβδομάδα αναμένεται να είναι μεγάλης σημασίας.
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο (Σύνοδος αρχηγών Κρατών μελών) της Ε.Ε. θα εξετάσει την ενταξιακή πορεία της Τουρκίας.

Μπροστά μας έχουμε κάποια δεδομένα. Η σουηδική προεδρία μαζί με τον Επίτροπο Διεύρυνσης καθόρισαν την πορεία εξέλιξης των πραγμάτων, δηλαδή, ότι η Τουρκία δεν πρέπει να βρεθεί ενώπιον κυρώσεων λόγω γης μη υλοποίησης των υποσχέσεων της, που ανάμεσα σε αυτές βρίσκεται και η αναγνώριση της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Πιο κάτω θα επιχειρήσω μια εκτίμηση των πραγμάτων στη βάση και μιας κουβέντας που είχα με έναν καλό φίλο που ασχολείται με αυτά τα θέματα, είναι γνώστης των καταστάσεων.

Μετά την άρνηση της Κύπρου να δεχθεί αναβολή της εξέτασης της Τουρκίας, η προεδρία στην προσπάθεια της να εμποδίσει την Κύπρο να φέρνει ενστάσεις, επανέφερε μια παλιά πρόνοια η οποία αφορά το αυτόματο άνοιγμα κεφαλαίων που είναι τεχνικά έτοιμα. Αυτό σημαίνει ότι η Κύπρος (όπως και οι άλλες χώρες) δεν θα έχουν βέτο. Είναι δηλαδή μια προσπάθεια κατάργησης των λεγόμενων μικρών βέτο.

Επομένως ο χαρακτήρας του παιχνιδιού έχει αλλάξει.

Ωστόσο, η Σύνοδος της 10^ης και 11^ης Δεκεμβρίου θα πρέπει να εκδώσει κάποιες αποφάσεις, τα λεγόμενα Συμπεράσματα.

Όμως για να εκδοθούν αυτά, χρειάζεται και πάλι ομοφωνία.

Με βάση αυτή τη διαδικασία, αν η Κύπρος επιμένει στις θέσεις της θα πρέπει να γίνουν κάποιες τροποποιήσεις διαφορετικά δεν θα εκδοθούν Συμπεράσματα σε ότι αφορά την Τουρκία (διότι τα Συμπεράσματα θα αφορούν και άλλα θέματα).

Η επιδιωκόμενη ομοφωνία επιδιώκεται να εξευρεθεί στο Συμβούλιο Υπουργών και η τελική απόφαση θα ληφθεί στη Σύνοδο Ηγετών.

Γαλλία και Αυστρία ενάντια στις κυρώσεις

Προς απογοήτευση μερικών εδώ στην Κύπρο (που θεωρούν ότι η πολιτική είναι κουβέντες του καφενείου) το κλίμα είναι αρνητικό ως προς τις δικές μας θέσεις. Σχεδόν καμία χώρα δεν τάσσεται υπέρ της επιβολής κυρώσεων και αυτό φάνηκε και από το ψήφισμα του Κοινοβουλίου.

Το σημαντικό σε αυτή την περίπτωση είναι ότι εναντίον των κυρώσεων τάσσονται ακόμα και η Γαλλία και η Αυστρία στις οποίες μέχρι πρότινος κάποιοι εδώ στην Κύπρο επένδυαν στις αντιρρήσεις τους στην ένταξη της Τουρκίας.

Σημειώνεται ότι στην πρώτη φάση των συζητήσεων επί του Σχεδίου Συμπερασμάτων, οι χώρες που στήριξαν την Κύπρο, πλην της Ελλάδας είναι η Πορτογαλία, η Ολλανδία και η Σλοβακία.

Δεν γνωρίζουμε τη στάση που θα κρατήσουν στη συνέχεια.

Τα σενάρια για την Κύπρο

1. Η αποδοχή τροποποιημένου κειμένου που θα υπάρχουν πιο αυστηρές διατυπώσεις για την Τουρκία.

2. Να επιμένει στις θέσεις της και να ασκήσει βέτο ώστε να μην εκδοθούν Συμπεράσματα.

Αν δεν υπάρξουν Συμπεράσματα ισχύουν οι προηγούμενες αποφάσεις της Συνόδου Κορυφής.

Άρα και πάλι δεν επιβάλλονται κυρώσεις (όπως προνοούσε η προηγούμενη απόφαση) ή επαπειλούνται κυρώσεις.

Αν καταλήξουμε σε αυτή την οδό, τότε το κόστος το επωμίζονται όσοι υποστηρίζουν την Τουρκία δεδομένου ότι δεν γίνεται κανένα βήμα προς τα εμπρός όσον αφορά την Τουρκία.

Από την άλλη, η σουηδική προεδρία και η Τουρκία επιθυμούν διακαώς να παραμείνει ζωντανή η ενταξιακή διαδικασία με το άνοιγμα του κεφαλαίου για το Περιβάλλον (το μοναδικό κεφάλαιο που θα ανοίξει επί σουηδικής προεδρίας), πράγμα που δεν είναι εξασφαλισμένο και θα επηρεαστεί σημαντικά από την έκβαση της διαδικασίας στο Συμβούλιο.

Με βάση λοιπόν τις διαδικασίες και τα δεδομένα, η Τουρκία θα πληγεί στην περίπτωση που η Κύπρος καταφέρει να εμποδίσει την έκδοση Συμπερασμάτων και το άνοιγμα του κεφαλαίου για το Περιβάλλον (τουλάχιστον) μέχρι το τέλος του χρόνου.

Νοείται δε ότι τα πιο πάνω έχουν κόστος και για την Κύπρο διότι θα ασκηθούν αφόρητες πιέσεις προκειμένου να μην προχωρήσει σε αυτές τις οδούς.

Όπως ήδη προανέφερα, τα πράγματα δεν είναι καθόλου εύκολα.

Ακόμα και χώρες που παρουσιάζονταν λάβρες κατά της Τουρκίας έχουν αλλάξει θέσεις μετά από συμφωνίες με την Άγκυρα που εξυπηρετούν τα δικά τους συμφέροντα.

Οι επιλογές της Κύπρου είναι:

1. Να δεχθεί την έκδοση κάποιων λεχτικά ισχυρών Συμπερασμάτων.

2. Να επιμείνει σε συμπεράσματα που τουλάχιστον θα περιλαμβάνουν και μια νέα ημερομηνία αξιολόγησης χωρίς αναφορά σε κυρώσεις. (Αυτή ήταν μια παλαιότερη βρετανική ιδέα).

3. Να επιμείνει ότι κατά τη μελλοντική αξιολόγηση θα ήταν δυνατόν να ληφθεί απόφαση για πρόσφατες κυρώσεις.

4. Εάν η τελική πρόταση από πλευράς προεδρίας και πλειοψηφίας των εταίρων δεν είναι ικανοποιητική, τότε η Κύπρος θα μπορούσε να εμποδίσει την έκδοση Συμπερασμάτων.

Επιπρόσθετα θα μπορούσαν να ανακοινωθούν και κάποιες μονομερείς κυρώσεις.

Ως προς τις μονομερείς κυρώσεις από πλευράς Κύπρου, θα πρέπει να σημειωθεί ότι αν θα επιβληθούν, δεν θα είναι άμεσες αλλά όταν θα παρουσιάζονται προς άνοιγμα τα σχετικά κεφάλαια.

Το ποια κεφάλαια θα αφορούν και ποια θα είναι η μορφή των κυρώσεων, είναι κάτι το οποίο θα καθοριστεί στην πορεία των πραγμάτων.

Σε όλες όμως τις περιπτώσεις - όπως και η περίπτωση της Σλοβενίας απέδειξε - θα συνεπάγονται σημαντικό πολιτικό κόστος για την Κύπρο, πράγμα το οποίο γίνεται εμφανές από το γεγονός ότι σήμερα οι εταίροι μας δεν υιοθετούν την άποψη μας.

Επιπτώσεις για την Τουρκία

Αν γίνει κατορθωτό να φτάσουμε σε συναινετικές αποφάσεις το κόστος για την Τουρκία θα είναι περιορισμένο.

Εάν όμως οδηγηθούμε στη μη ύπαρξη συναίνεσης, και δεν εκδοθούν συμπεράσματα ή ακόμα δεν ανοίξει το κεφάλαιο του Περιβάλλοντος και υπάρξουν μονομερείς κυρώσεις από πλευράς Κύπρου, τότε τα πράγματα θα είναι δύσκολα για την Τουρκία αφού:

1. Θα δοθεί η εντύπωση παγώματος της διαδικασίας.

2. Η κυβέρνηση Ερντογάν θα έχει να αντιμετωπίσει την εσωτερική κατακραυγή για αύξηση των παγωμένων κεφαλαίων.

3. Θα δοθεί το μήνυμα ότι η Κύπρος εννοεί αυτά που λέει και ότι αφού τόλμησε αυτή τη φορά η Κύπρος, τότε δεν θα είναι βέβαιη για το τι θα γίνει στο μέλλον.

Αυτό θα βοηθήσει για το κυπριακό διότι θα την αναγκάσει να κάνει ειλικρινή βήματα για επίλυση του κυπριακού.

Σημειώνεται ωστόσο ότι το άνοιγμα λιμανιών και αεροδρομίων δεν αποτελεί την ουσία ούτε είναι το πρωτεύον.

Η ουσία και το πρωτεύον είναι το καθετί που υποβοηθά στην επίλυση του κυπριακού.