Είναι πάγια θέση, όλων των κυπριακών κυβερνήσεων, ότι το κυπριακό είναι πρόβλημα διεθνές, είναι πρόβλημα εισβολής και κατοχής και ότι η λύση του προβλήματος θα βρεθεί μέσα στα πλαίσια των Ηνωμένων Εθνών τα οποία θέτουν υπό την αιγίδα του τις όποιες συνομιλίες για την επίλυση του.
Φαίνεται ότι τα τελευταία χρόνια κάποιοι κατάφεραν να περάσουν το μήνυμα ότι η παρέμβαση του (όποιου) Γ.Γ. στο κυπριακό είναι ανεπιθύμητη. Προσπαθούν να σκοτώσουν την όποια διαδικασία λύσης προφασιζόμενοι πολλά και διάφορα, δαιμονοποιώντας τα πάντα, ακόμα και αυτόν τον ίδιο τον Γ.Γ. χαρακτηρίζοντας τον ακόμα και άβουλο όργανο στα χέρια των αμερικανών και των εχθρών της Κύπρου.
Είναι πραγματικά αξιοπρόσεκτες οι αντιδράσεις που προκλήθηκαν μόλις γνωστοποιήθηκε η πρόθεση του Γ.Γ. του ΟΗΕ Μπαν Κι Μουν να επισκεφθεί την Κύπρο. Σχεδόν όλες οι πολιτικές δυνάμεις του τόπου εξέφρασαν την ανησυχία ότι η εδώ παρουσία του Μπαν Κι Μουν θα «κλειδώσει» κάποια ενδιάμεση συμφωνία ή θα «τσιμεντώσει» το όποιο μέχρι στιγμής αποτέλεσμα των διαπραγματεύσεων μεταξύ Χριστόφια – Ταλάτ.
Είναι επίσης αξιοπρόσεκτη η κοινή φρασεολογία που χρησιμοποιείται το τελευταίο διάστημα από όσους αντιτίθενται στη συνέχιση των συνομιλιών αλλά και σε οποιαδήποτε θετική εξέλιξη (αν και εφόσον υπάρξει).
Είτε αρέσει είτε όχι υπάρχει συγκεκριμένη εκστρατεία ώστε να δυσφημιστεί η προσπάθεια των Ηνωμένων Εθνών και να περάσει το μήνυμα μέσα στο λαό ότι εξυφαίνεται και πάλι μια συνωμοσία ενάντια στην Κύπρο.
Δεν είναι καθόλου άσχετο το γεγονός ότι ανώτατα στελέχη του ΔΗΚΟ, της ΕΔΕΚ, του ΕΥΡΩΚΟ καθώς και συγκεκριμένα Μέσα Ενημέρωσης έχουν επιδοθεί σε μια εκστρατεία να πείσουν ότι η επίσκεψη Μπαν Κι Μουν είναι επικίνδυνη.
Και είναι επικίνδυνη, λένε, επειδή η παρουσία του Γ.Γ. θα δώσει το μήνυμα ότι υπάρχει πρόοδος στις συνομιλίες. Αυτός είναι ο φόβος τους. Αυτή είναι δυστυχώς η πραγματικότητα.
Προχωρούν και πιο κάτω και λένε ότι σκοπός του Γ.Γ. είναι να ασκήσει πιέσεις πάνω στον πρόεδρο Χριστόφια για να αποδεχθεί απαράδεκτες θέσεις της τουρκικής πλευράς, υπάρχει ο κίνδυνος να επισημοποιηθούν οι τουρκικές θέσεις και οι ε/κυπρικακές υποχωρήσεις, ενώ την ίδια ώρα ισχυρίζονται (εντελώς αντιφατικά) ο κ. Μπαν έρχεται για να δώσει σωσίβιο στον Ταλάτ ενόψει των λεγόμενων εκλογών στα κατεχόμενα.
Στόχος ο Χριστόφιας και οι συνομιλίες
Οι αντιδράσεις δεν είναι ακατανόητες. Έχουν θορυβηθεί από το γεγονός ότι η επίσκεψη θα δώσει νέο αέρα στις συνομιλίες.
Και λέγονται και γράφονται πολλά τη στιγμή που ο ίδιος ο πρόεδρος της Δημοκρατίας όσο και ο κυβερνητικός εκπρόσωπος διαβεβαιώνουν ότι έχει ξεκαθαριστεί ότι οι φόβοι που εκφράζουν οι διαφωνούντες με τις συνομιλίες δεν ευσταθούν.
Έχει ξεκαθαριστεί ότι:
- Δεν θα υπάρξει οποιαδήποτε ενδιάμεση συμφωνία
- Δεν θα υπάρξει οποιαδήποτε διαμεσολάβηση ή επιδιαιτησία
- Δεν θα υπάρξει αποδοχή του εγγράφου Ταλάτ.
Ακόμα και η δήλωση του ίδιου του Γ.Γ. που έγινε το βράδυ της Πέμπτης προς Παρασκευή και με την οποία ανάγγελλε την επίσκεψη του στην Κύπρο είναι ξεκάθαρη:
«Τα Ηνωμένα Έθνη είναι δεσμευμένα να βοηθήσουν τους ηγέτες να εξεύρουν λύση.
Ο Γενικός Γραμματέας θα ήθελε να επιδείξει προσωπικά την υποστήριξή του προς τις προσπάθειές τους και αποφάσισε για το σκοπό αυτό να ταξιδέψει στην Κύπρο, από τις 31 Ιανουαρίου μέχρι τις 2 Φεβρουαρίου.»
Να λοιπόν οι λόγοι της Επίσκεψης του Γ.Γ. του ΟΗΕ. Η κάθοδος του δεν συνδέεται με κανένα από τα ενδεχόμενα ή τα σενάρια που αναπτύσσουν διάφοροι.
Γνήσιες οι ανησυχίες;
Οι ενέργειες των αντιδρούντων σε κάθε θετική κίνηση προς λύση του κυπριακού στη βάση της Δ.Δ.Ο. δεν είναι καθόλου τυχαίες ούτε εκδηλώνονται χωρίς λόγο.
Και αυτό φαίνεται μέσα από τις ενέργειες και τις δηλώσεις των συγκεκριμένων κύκλων που δεν διστάζουν να χρησιμοποιήσουν ακόμα και ψέματα στην προσπάθεια τους να πείσουν για την ορθότητα των θέσεων τους ή για να πλήξουν τη διαδικασία των συνομιλιών μέσω της έντονης και ισοπεδωτικής κριτικής προς τον Δ. Χριστόφια.
Ενδεικτικές είναι οι αντιφατικές δηλώσεις του Ν. Παπαδόπουλου αλλά και τα όσα λένε τόσον ο Γ. Κολοκασίδης, ο Ζαχαρίας Κουλίας αλλά και ο Γ. Ομήρου.
Διότι τι άλλο είναι οι δηλώσεις για την επιστολή του προέδρου Χριστόφια αλλά και η παραπλανητική δήλωση Κουλία (Ρ. Πρώτο 28/1/2020) ότι η αποδοχή παραμονής 50 χιλιάδων εποίκων σημαίνει την παραμονή πέραν των 100 χιλιάδων αφού θα μείνουν και οι οικογένειες των 50 χιλιάδων. Και λέγεται αυτό τη στιγμή που όλοι γνωρίζουν ότι η πρόταση είναι συγκεκριμένη και δεν αναφέρεται σε 50 χιλιάδες οικογένειες αλλά άτομα.
Πέραν τούτου η ανησυχία των διαφωνούντων έχει αυξηθεί μετά από μια σειρά δημοσκοπήσεων που δείχνουν ότι παρά τις αντιδράσεις των ηγεσιών ΔΗΚΟ και ΕΔΕΚ έναντι της πολιτικής Χριστόφια στο κυπριακό, οι έρευνες δείχνουν (σε σύγκριση με παλαιότερες), ότι η υποστήριξη της πολιτικής Χριστόφια ανάμεσα στους οπαδούς του ΔΗΚΟ και της ΕΔΕΚ έχει αυξηθεί το τελευταίο διάστημα, παρά την έντονη κριτική που ασκείται ιδιαίτερα τελευταία από στελέχη των δύο κομμάτων.
Σε αυτό τον τόπο φαίνεται ότι κάποιοι έχουν βάλει σκοπό ζωής να δημιουργούν συνεχώς προβλήματα στην κυβέρνηση με απώτερο σκοπό να πληγούν οι συνομιλίες.
Αυτοί οι κάποιοι δίνουν την εντύπωση ότι ενεργούν με αυτό τον τρόπο για δύο λόγους. Ο πρώτος και κυριότερος είναι η αντίθεση τους σε μια λύση του κυπριακού στη βάση της Δ.Δ.Ο. όπως αποφασίστηκε από την πολιτική ηγεσία του τόπου και προωθείται από το 1974 και μετέπειτα.
Ο άλλος λόγος είναι το ότι κάποιοι ακόμα να χωνέψουν ότι στην εξουσία βρίσκεται η Αριστερά την οποία θεωρούν ως υπεύθυνη για το ότι κατέβηκε από την εξουσία ο τέως πρόεδρος Τ. Παπαδόπουλος.
Δεν εξηγείται διαφορετικά η εμμονή κάποιων πολιτικών – ειδικά προερχόμενων από το ΔΗΚΟ – να επικρίνουν την κυβέρνηση για τα πάντα. Να την επικρίνουν ακόμα και για την εφαρμογή θεμάτων που οι ίδιοι ζήτησαν να εφαρμοστούν ή να δημιουργούν θέματα εκεί που δεν υπάρχουν.
Απτό δείγμα των όσων αναφέρουμε είναι ο αντιπρόεδρος του ΔΗΚΟ Νικόλας Παπαδόπουλος που το τελευταίο διάστημα δεν κρύβει το άγχος του για να βρει κάτι να κατηγορήσει την κυβέρνηση. Τελευταία παραδείγματα οι επικρίσεις του για το Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων αλλά και η κριτική του αναφορικά με την επιστολή που έστειλε ο πρόεδρος Χριστόφιας στα μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας.
Αντιφατικός ο Ν. Παπαδόπουλος
Θα σταθούμε στην τελευταία αναφορά.
Ο κ. Παπαδόπουλος επέκρινε (20/1/2010) τον πρόεδρο Χριστόφια για το περιεχόμενο της επιστολής του.
Όπως είναι γνωστό ο πρόεδρος στην επιστολή του κάνει σύγκριση των τουρκικών θέσεων που κατάθεσε ο κ. Ταλάτ πριν την έναρξη του πρώτου γύρου των εντατικών συνομιλιών με το σχέδιο Ανάν για να καταδείξει ότι η τουρκική πλευρά προχώρησε πιο πέρα από τις θέσεις που αποδέχθηκε μέσω του συγκεκριμένου σχεδίου.
Σημειώνεται ότι στην επιστολή υπογραμμίζεται ότι το σχέδιο αυτό απορρίφθηκε από την ε/κυπριακή πλευρά λόγω του περιεχομένου του αλλά και της διαδικασίας στη βάση της οποίας εμφανίστηκε αυτό μπροστά στον κυπριακό λαό.
Ο Ν. Παπαδόπουλος χαρακτήρισε απαράδεκτες τόσο τις προτάσεις Ταλάτ για το κεφάλαιο της Διακυβέρνησης όσο και την επιστολή του Προέδρου της Δημοκρατίας. Χαρακτήρισε λοιπόν απαράδεκτη την επιστολή «επειδή για να ξεφύγουμε από την τουρκική αδιαλλαξία παραπέμπουμε στο σχέδιο Ανάν (…) Γιατί επομένως (διερωτήθηκε) παραπέμπουμε σε εκείνες τις απαράδεκτες πρόνοιες για να αποτρέψουμε την υιοθέτηση των απαράδεκτων προνοιών που επιθυμεί να εφαρμόσει ο κ. Ταλάτ;».
Κατηγορεί, επομένως, τον πρόεδρο της Δημοκρατίας ότι με τη σύγκριση που κάνει στην επιστολή του, του σχεδίου Ανάν με τις τουρκικές προτάσεις στην ουσία παραπέμπει σε επαναφορά του σχεδίου Ανάν!
Ωστόσο, ο ίδιος ο κ. Παπαδόπουλος είχε άλλη άποψη στις 10 Ιανουαρίου 2010. Ρωτήθηκε σε συνέντευξή του στο «Φιλελεύθερο»:
- Συμφωνείτε με το περιεχόμενο του εγγράφουγια την ομοσπονδία που θα δοθεί στο λαό για να ενημερωθεί; Το συγκεκριμένο έγγραφο απέχει από την πραγματικότητα όπως αυτή έχει διαμορφωθεί στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Οι γενικές και αόριστες αρχές που καταγράφονται στο έγγραφο ήδη έχουν καταστρατηγηθεί από τις προτάσεις που εμείς έχουμε καταθέσει στις διαπραγματεύσεις, αλλά και από τις υποχωρήσεις μας. Επομένως, παρά να αναλωνόμαστε σε ακαδημαϊκές συζητήσεις, πιο χρήσιμο θα ήταν να ετοιμαστεί και ένα συγκριτικό έγγραφο το οποίο να περιέχει τι προνοούσε το σχέδιο Ανάν για τη διακυβέρνηση, τι έχουμε εμείς εισηγηθεί και τι έχει γίνει αποδεκτό από την άλλη πλευρά. Με ένα τέτοιο έγγραφο πραγματικά θα ενημερωνόταν η κοινή γνώμη για τη λύση και θα μπορούσε να κρίνει ο καθένας εάν το αποτέλεσμα είναι καλύτερο, χειρότερο ή ίδιο με το σχέδιο Ανάν.
Με άλλα λόγια, ο Ν. Παπαδόπουλος ζητούσε από τον πρόεδρο Χριστόφια να κάνει ακριβώς αυτό που έκανε με την επιστολή του!
Είναι όμως και το άλλο.
Την Τετάρτη 20 Ιανουαρίου ο κ. Παπαδόπουλος κληθείς να σχολιάσει την επιστολή του Προέδρου Χριστόφια, είπε ότι το έγγραφο του κ. Ταλάτ είναι απαράδεκτο, έπρεπε και πρέπει να απορριφθεί και δεν πρέπει να αποτελέσει βάση για διαπραγμάτευση σε αυτές τις συνομιλίες.
Διερωτόμαστε: Πράγματι ο Ν. Παπαδόπουλος δεν παρακολούθησε τις δηλώσεις του ίδιου του προέδρου που έγιναν στις 18 Ιανουαρίου στην Αθήνα ενώπιον του Έλληνα Πρωθυπουργού;
Ή παραπλανεί συνειδητά;
Ρωτούμε διότι ο Δ. Χριστόφιας στο Μέγαρο Μαξίμου, επανέλαβε τρεις φορές ότι οι τουρκικές προτάσεις που κατέθεσε ο Μ. Α. Ταλάτ δεν έγιναν αποδεκτές:
- «Η αντίφαση είναι ότι ενώ θέλει να υπάρξει πρόοδος, από την άλλη οι προτάσεις ή το χαρτί το οποίο μας έχει διαβιβάσει μέσω των Ηνωμένων Εθνών, το οποίο επεξεργάστηκαν στην Άγκυρα, είναι και αδιάλλακτο, είναι και αρνητικό, είναι και απαράδεκτο και εμείς δεν το δεχθήκαμε ως βάση για διαπραγμάτευση. Υπάρχει αυτή η αντίφαση».
- «Είναι απαράδεκτες οι λεγόμενες προτάσεις, τις απορρίπτουμε και δεν δεχόμεθα να τις συζητήσουμε».
- «Ας μην προδικάσουμε λοιπόν πως το γεγονός ότι έβαλαν στο τραπέζι και δεν δεχθήκαμε να το συζητήσουμε ένα έγγραφο απαράδεκτο, σημαίνει ότι χάθηκε το παιχνίδι της όλης προσπάθειας».
Εκ των πραγμάτων φαίνεται ότι ο αντιπρόεδρος του ΔΗΚΟ παραπλανεί.
Ο κ. Χριστόφιας ξεκαθάρισε επαρκώς ότι όχι μόνο δεν τίθεται θέμα αποδοχής ή συζήτησης των τουρκικών προτάσεων, αλλά αυτές έχουν απορριφθεί και δεν γίνονται αποδεκτές ούτε για συζήτηση.
Σε τι αποσκοπεί, λοιπόν, η δήλωση Παπαδόπουλου ότι ο πρόεδρος έπρεπε και πρέπει να απορρίψει τις συγκεκριμένες προτάσεις; Αφού ήδη το ξεκαθάρισε ότι δεν τις αποδέχθηκε.
Αν ο Ν. Παπαδόπουλος προσπαθεί να παραπλανήσει και να δημιουργήσει λανθασμένες εντυπώσει τότε λυπούμαστε να παρατηρήσουμε ότι προσφέρει χείριστη υπηρεσία στον τόπο.
Αν το κάνει συνειδητά ή όχι δεν έχει και τόση σημασία αν και απ’ ότι φαίνεται οι κατ’ επανάληψη παραπλανητικές δηλώσεις δεν φανερώνουν αγαθή πρόθεση.
Το κείμενο αυτό γράφεται υπό το φως κάποιων αντιδράσεων που προκλήθηκαν από τη στυγερή δολοφονία του Άντη Χατζηκωστή.
Δεν υπάρχει χειρότερο έγκλημα από μια δολοφονία. Ωστόσο εξίσου εγκληματική είναι και η προσπάθεια κάποιων που εκμεταλλευόμενοι μια δολοφονία προσπαθούν να κατευθύνουν τα πράγματα προς την κατεύθυνση που εκείνοι επιθυμούν προκειμένου να παρουσιάσουν τους εαυτούς τους ως εκφραστές μιας συγκεκριμένης πολιτικής και να παρουσιαστούν πιο πατριώτες από άλλους.
Κάποιοι βιάστηκαν να δικάσουν, να καταδικάσουν και να αποφανθούν ότι η δολοφονία ήταν πολιτική! Κάποιοι άλλοι την συνέδεσαν με το κυπριακό και την… απαράδεκτη λύση που θα έρθει! Κάποιοι άλλοι προσέτρεξαν και πάλι να την αποδώσουν σε ξένο δάκτυλο!
Με ποια τεκμήρια και με ποια δεδομένα κύριοι αποφανθήκατε; Από πότε κύριοι αποφαίνεστε πριν ακόμα η αστυνομία σηκώσει από το χώρο του εγκλήματος το νεκρό σώμα του δολοφονημένου; Πριν ακόμα στεγνώσει το αίμα από τις ανοικτές πληγές του;
Και αφού αποφανθήκατε (γενικά, αόριστα και χωρίς κανένα στοιχείο) γιατί δεν μας κατονομάζετε και τους δολοφόνους; Τα αίτια τα βρήκατε! Τους δολοφόνους;
Ανάλογες αντιδράσεις είχαμε και με την κλοπή της σορού του τέως προέδρου Τ. Παπαδόπουλου. Κάποιοι προσπάθησαν να προσδώσουν από την πρώτη στιγμή πολιτικά κίνητρα και κάποιοι άλλοι ήταν σίγουροι ότι επρόκειτο περί ξένου δάκτυλου. Μέχρι σήμερα ούτε το ένα έχει διαφανεί ούτε το άλλο.
Εμείς δεν μιλούμε γενικά και αόριστα. Αναφερόμαστε σε πολιτικούς, αναφερόμαστε σε μερίδα του τύπου που δεν σεβάστηκαν καν τον νεκρό τον οποίο έλεγαν ότι τιμούσαν.
Αναφερόμαστε σε δηλώσεις που έγιναν το πρωί της επομένης της δολοφονίας από το ραδιόφωνο του Συγκροτήματος “Δίας” στην εκπομπή του Λάζαρου Μαύρου.
Είναι αδιανόητο κ. Ανδρέα Αγγελίδη να λέτε ότι αυτό που έγινε δεν είναι ασύνδετο με τα όσα γίνονται στο κυπριακό και να καλείτε τον καθένα να παραμείνει στις θέσεις του στο εθνικό πρόβλημα. Με ποια στοιχεία πολιτικοποιείτε το θέμα;
Με ποια στοιχεία κ. Γιώργο Λιλλήκα διασυνδέεται η δολοφονία με τις θέσεις του συγκροτήματος στο κυπριακό και να δίνεται πολιτική διάσταση στο θέμα λέγοντας ότι δεν υπάρχει καμία άλλη λογική εξήγηση;
Πως τα κατάφερες Κυριάκο Κενεβέζο τέτοιες ώρες (που ήσουν παγωμένος όπως είπες από το θλιβερό συμβάν) να εκφράζεις την ελπίδα ότι δεν θα βρεθούν κάποιοι καλοθελητές που θα δίνουν λογής λογής ερμηνείες κι εσύ να αποφαίνεσαι ότι τα κίνητρα είναι πολιτικά; Με ποια δεδομένα το λες αυτό; Δεν γίνεται να χαρακτηρίζεις παπαγαλάκια όσους πιθανόν να έχουν διαφορετική άποψη από τη δική σου.
Στο ίδιο μήκος κύματος και οι δηλώσεις της πρώην υπουργού Παιδείας, της γυναίκας που εμπιστευθήκαμε το μέλλον των παιδιών μας. Μιλώντας στην τηλεόραση του “Σίγμα” με ύφος μελοδραματικό η Κλαίρη Αγγελίδου δήλωνε: «Τρομάζω στη σκέψη ότι πιθανόν αυτή η δολοφονία να έγινε για να καταπνιγεί η φωνή του λαού.»
Και βεβαίως δεν μπορούσε να απουσιάσει από το χορό του πατριωτισμού και ο επίτιμος πρόεδρος της ΕΔΕΚ Βάσος Λυσσαρίδης. Ειλικρινά γιατρέ, δεν περιμέναμε μια τόσο ανεύθυνη δήλωση από μέρους σας: «Ήταν ένα πλήγμα και προς αυτό τον αγώνα. Δεν ξεχνάμε το ρόλο που διαδραμάτισε το συγκρότημα με το σχέδιο Ανάν. Εγώ το αισθάνομαι έτσι, ακόμα και αν δεν είναι! Και αν ακόμα τα ελατήρια δεν είναι αυτά που λέω, δεν ξέρω ακόμα τα ελατήρια, όμως το πλήγμα ήταν προς αυτές τις αξίες. Ανεξαρτήτως ελατηρίων, ευρισκόμαστε υπό πίεση και προσπαθούν να δημιουργήσουν ατμόσφαιρα τρομοκράτησης ελευθέρων πολιτών. Δεν θα περάσει.»
Πως γίνεται Γιατρέ να μην γνωρίζετε τα ελατήρια αλλά να αποφαίνεστε γι αυτά; Ποια λογική, πέρα από την προσπάθεια εκμετάλλευσης της δολοφονίας ενός ανθρώπου, εξυπηρετεί μια τέτοια δήλωση;
Από το χορό δεν έλειψε και η «Σημερινή» που την επομένη της δολοφονίας στο κύριο θέμα κάτω από τη φωτογραφία του δολοφονημένου νέου σύνδεσε το έγκλημα με το κυπριακό.Χωρίς να εξηγεί γιατί. Έστω και αν έγραφε στο τέλος, «μακάρι να μην είναι σωστές οι εκτιμήσεις μας».
Αλλά ας μην είμαστε και υποκριτές από πάνω. «Η δολοφονία του Άντη Χατζηκωστή σημαίνει την αρχή της αποσταθεροιποίησης στον τόπο. Ουδέποτε η Κύπρος βίωσε τέτοιους είδους αναρχία. Νεκροί ξεθάβονται και ζωντανοί δολοφονούνται με τόση ευκολία» αποφαινόταν με κάθε σοβαρότητα η «Μάχη» την ίδια μέρα. Ντροπή! Σεβαστείτε τουλάχιστον τους νεκρούς της περιόδου 1971-74 και μην προκαλείτε! Ευτυχώς κύριοι της «ΜΑΧΗΣ» η ΕΟΚΑ Β’ δεν δολοφόνησε κανένα! Ευτυχώς που μέλη της δεν δολοφόνησαν κανένα τις ημέρες του πραξικοπήματος, δεν έθαψαν κανένα ζωντανό, δεν έκαναν κανένα έγκλημα και τις μέρες εκείνες η Κύπρος διήγε τις πιο σταθερές και μη άναρχες μέρες στην ιστορία της! Λίγη ντροπή κύριοι…
Συμφωνούμε με ένα σχόλιο του «Φιλελεύθερου» της Τετάρτης: «Το χείριστο, είναι ότι αυτές οι ελεεινές αναφορές αναπαράγονται από κυπριακά έντυπα, μάλλον προς τέρψη, παρά προς ενημέρωση των αναγνωστών τους. Αλλά είναι κατάντια ο θρήνος και ο πόνος να γίνονται αντικείμενο βάναυσης εκμετάλλευσης, το έγκλημα να γίνεται κουτσομπολιό και η μνήμη να διασύρεται από ανόητες συνειδήσεις.»
Ας σοβαρευτούν κάποιοι επιτέλους. Πού θέλουν κάποιοι να οδηγήσουν τον τόπο; Σε εμφύλιο πόλεμο; Σε διαχωρισμό (και πάλι) σε προδότες και πατριώτες;
Αλλά και αν κάποιοι πραγματικά πιστεύουν ότι όλα τα τελευταία συμβάντα αποτελούν ένα σχέδιο αποσταθεροποίησης της Κύπρου, κάθε άλλο βοηθούν προς την αποτροπή της. Αντίθετα, συμβάλλουν (θεληματικά ή άθελα) σε αυτή την αποσταθεροποίηση.
Οι καιροί είναι δύσκολοι και οι στιγμές κρίσιμες. Ας σοβαρευτούμε λοιπόν. Όλοι. Και ας αφήσουμε κατά μέρος τις σκοπιμότητες και τις τυμβωρυχίες. Ο πατριωτισμός δεν κρίνεται από τα λόγια αλλά από τα έργα του καθενός.
Υποσχέθηκα ότι θα παρουσίαζα το πώς και το πότε η ε/κυπριακή πλευρά αποδέχθηκε τη Δ.Δ.Ο.
Θέλω προκαταβολικά να ευχαριστήσω το φίλο Χριστόφορο για τη γόνιμη συμβολή του στη συζήτηση αλλά και για τον χάρτη που μου έστειλε και τον οποίο αναρτώ πιο κάτω.
Βοηθός σε αυτή το άρθρο θα είναι τα πρακτικά των συνεδριάσεων που έγιναν στις 30 Νοεμβρίου 1974 στην Αθήνα.
Επειδή τα πρακτικά έχουν μεγάλη έκταση θα αναφερθώ περιγραφικά αλλά όπου χρειάζεται θα τα παραθέτω αυτούσια. Ολόκληρο το κείμενο κυκλοφόρησε από τις
εκδόσεις «Μώλλυ» σε 5.000 αντίτυπα με πρόλογο του Σάββα Παύλου.
* * *
Επιστρέφοντας από την εξορία του ο Μακάριος (μετά το πραξικόπημα και την εισβολή) σταμάτησε στην Αθήνα όπου έγινε σύσκεψη με την ελληνική πολιτική ηγεσία της εποχής. Από πλευράς ε/κυπρίων συμμετείχαν Γλαύκος Κληρίδης, Ι. Χριστοφίδης, Ν. Κρανιδιώτης, Τ. Παπαδόπουλος, Χ. Βενιαμίν, Σπ. Κυπριανού.
Η σύσκεψη ξεκίνησε με το Μακάριο να λέει ότι «Θέλω κατά την σημερινήν συνεδρίαν να εκτιμήσωμεν τα γεγονότα με ρεαλισμόν και να προχωρήσωμεν εις λήψιν αποφάσεων».
Ο Γλαύκος Κληρίδης εξέθεσε την κατάσταση που επικρατούσε στην Κύπρο και σημείωνε ότι οι Τούρκοι δεν δέχονται ενιαίο κράτος, ούτε λειτουργική Ομοσπονδία και επιμένουν σε λύση γεωγραφικής Ομοσπονδίας. Προσθέτει ακόμα ότι «Το σχέδιον Γκιουνές της Διασκέψεως της Γενεύης με τα πολλά καντόνια εις τον Νότον είναι πλέον πεπαλαιωμένον, διότι ήδη πολλοί Τούρκοι έχουν φύγει από τον Νότον και καταβάλλονται προσπάθειαι οι Τούρκοι της Λεμεσού να μεταφερθούν εις τον Βορράν».
Ο Μακάριος θέτει το ερώτημα: «Να δεχθώμεν γεωγραφικήν Ομοσπονδία; Και ποίον ποσοστόν μπορούμε να επιτύχωμεν; Εάν οι Τούρκοι πρόκειται να μας επιστρέψουν μόνον το 10% των όσων κατέλαβον και ημείς να υπογράψωμεν, τότε είναι προτιμότερον να έχουν το 40% χωρίς να υπογράψωμεν. Το να δεχθώμεν κατ' αρχήν την Ομοσπονδίαν και να αρχίσωμεν το παζάρι διά την έκτασιν, τούτο είναι κακή πολιτική. Αφ' ης στιγμής δεχθώμεν την αρχήν της γεωγραφικής Ομοσπονδίας αποδυναμούται η θέσις μας ως κράτους.
Στο σημείο αυτό πρέπει να σημειωθεί ότι στον όρο γεωγραφική ομοσπονδία ο Μακάριος έδινε την τουρκική ερμηνεία που σήμαινε στην ουσία δύο κράτη.
Κι εδώ κάνει και μια αποκάλυψη:
«Επί εξ περίπου χρόνια εσυζητούσαμεν το σχέδιον της Τουρκικής Ομοσπονδίας. Πολλοί μας κατηγορούν ότι τόσα χρόνια εσυζητούσαμεν το σχέδιον χωρίς να υπογράψωμεν, ενώ πολλές φορές είχαν πλησιάσει πολύ οι απόψεις μας.
Στη συνέχεια ο Μακάριος λέει:ότι θα πρέπει να συζητηθούν τρεις εναλλακτικές προτάσεις: 1) Το σχέδιον της λειτουργικής Ομοσπονδίας, 2) Το σχέδιον των πολλών καντονίων, 3) Το σχέδιον του ενός καντονίου, του οποίου ο πληθυσμός θα είναι ανάλογος προς την πληθυσμιακήν αναλογίαν των Τουρκοκυπρίων.
Ενδεικτικό του ότι όταν μιλούσε για Ομοσπονδία εννοούσε την τουρκική θέση φαίνεται από τη συνέχεια όπου λέει ότι η συγκεκριμένη λύση: «αποκλείει προφανώς την επιστροφήν των προσφύγων οι οποίοι κατάγονται από την περιοχήν εκείνην». (…) «Δεν θα πάνε οι Έλληνες που κατάγονται από την περιοχήν εκείνην στα σπίτια τους εφ' όσον θα γίνει αμιγώς τουρκική περιοχή. Είμαι βέβαιος ότι δεν σκέπτονται την τουρκοποίησιν του 40%».
Στη συνέχεια γίνεται ο πιο κάτω διάλογος:
- Κληρίδης: Εάν είναι μεταξύ ημών και υμών αυτή είναι η εκτίμησις την οποίαν εκάμαμεν. Οσον αφορά ημάς και τους Τούρκους είμαι πεπεισμένος ότι οι Τούρκοι δεν θα δεχθούν οιανδήποτε λύσιν εκτός εάν δώσωμεν ένα μεγάλον καντόνιον προς βορράν με μετακίνησιν πληθυσμών, και αν δώσωμεν και άλλα μικρότερα καντόνια.
- Μακάριος:Το θέμα τίθεται ως εξής: Να δεχθώμεν με μίαν μικράν διαφοράν και να υπογράψωμεν ή να μην υπογράψωμεν και να αναμείνωμεν; (…)Ο Κίσσινγκερ μου είπε ότι μέχρι της στιγμής δεν υπέβαλε συγκεκριμένον σχέδιον στους Τούρκους. Τον ηρώτησα εάν έχη συγκεκριμένον σχέδιον. Μου απήντησεν ότι δεν έχει σχέδιον και εζήτησε να μάθη ποία είναι περίπου τα ιδικά μου σχέδια, οπότε θα μπορούσε να κάμη βολιδοσκοπήσεις προς την τουρκικήν πλευράν διά μίαν MULTIREGIONAL (Πολυπεριφερειακή) ή BIREGIONAL (Διπεριφερειακή) λύσιν.
- Κληρίδης:Οι τελευταίες πληροφορίες που μου έδωσεν ο Αμερικανός πρέσβυς εις την Λευκωσίαν, είναι ότι οι Τούρκοι δεν δέχονται MULTIREGIONAL FEDERATION (Πολυπεριφερειακή ομοσπονδία).
Ακολουθεί μια συζήτηση για τον ρόλο του αμερικανικού και του βρετανικού παράγοντα και κατά πόσον αυτοί μπορούν να βοηθήσουν στην προώθηση των θέσεων της ε/κυπριακής πλευράς. Σημειώνεται ακόμα ότι όπως ελέχθη στη σύσκεψη, πολλές από τις φίλες χώρες ευνοούσαν ομοσπονδία 2 ζωνών.
Παρεμβαίνει ο Τ. Παπαδόπουλος: «Πιστεύω ότι αφ' ης στιγμής θα δεχθώμεν την αρχήν, και κατά συνέπειαν θα αποδεχθώμεν ότι μεγάλο τμήμα των προσφύγων δεν θα επιστρέψει εις τας εστίας του, τότε θα αντιμετωπίσωμεν κατακραυγήν εναντίον της κυπριακής κυβερνήσεως, κατακραυγήν εναντίον της ελληνικής κυβερνήσεως και φυγήν των δυναμικών στοιχείων εκ της Κύπρου. Εάν οι Ελληνοκύπριοι αντιληφθούν ότι εν πάση περιπτώσει ένα μεγάλο τμήμα της Κύπρου θα γίνει τουρκικόν, τότε οι πρόσφυγες θα στραφούν εναντίον μας. Τότε η ΕΟΚΑ Β΄ και σημαντικόν τμήμα του ελληνικού πληθυσμού της Κύπρου θα έχει ως σύνθημα την διπλήν ένωσιν. Και το σύνθημα αυτό θα έχει απήχησιν. Ισως αυτό δεν είναι λογικόν, αλλ' εν πάση περιπτώσει το αίσθημα αυτό θα δημιουργηθεί.
Ακόμα μια απόδειξη ότι οι μετέχοντες στη σύσκεψη ερμήνευαν τη διζωνική ως διχοτόμηση, δηλαδή συζητούσαν επί της τουρκικής ερμηνείας, είναι και η εξής αναφορά του Τ. Παπαδόπουλου: «Όταν όμως εμείς δεχθούμε την αρχήν της διχοτομήσεως, τότε οι Αμερικανοί θα παύσουν να ενδιαφέρωνται και ίσως πιέσουν ημάς περισσότερον από τους Τούρκους. Αλλωστε έκτασις 25% εις την βορείαν περιοχήν ίσως σημαίνει έκτασιν 50% στην υπόλοιπη Κύπρο. Γι' αυτό δεν νομίζω ότι είναι βιώσιμον το υπόλοιπον της Κύπρου διότι το 70 ή 75% που θα μας μείνη θα είναι άχρηστον για μας». (Παρόμοια αναφορά έκανε ο Τ. Π. και για το σχέδιο Ανάν).
Ο Μπίτσιος ρωτά τον Τ. Παπαδόπουλο πόση θα πρέπει να είναι η έκταση του τουρκικού καντονίου για να πάρει την απάντηση: «8%, όπως ήτο στο πρώτο στάδιον της εισβολής (…)Εάν όμως δεν επιμείνωμεν τότε ίσως να μας επιστρέψουν την Αμμόχωστον και ένα τμήμα του Μόρφου και κρατήσουν τα υπόλοιπα».
Ο Ιω. Χριστοφίδης προχωρεί στη διαπίστωση ότι: «Τότε πρέπει να σκεφθώμεν, εάν μπορούμε να δεχθούμε μιαν Ομοσπονδία με 25% τουρκικόν έδαφος, ή να αφήσωμεν το θέμα να διαιωνισθή. Το τελευταίον πιστεύω ότι θα ωδήγει εις τουρκοποίησιν ολοκλήρου της Κύπρου. Εάν δεχθώμεν Ομοσπονδίαν, σημασίαν έχει το ποσοστόν, η διακίνησις, η αποχώρησις των τουρκικών στρατευμάτων και οι όροι συμπήξεως της Ομοσπονδίας. Ίσως, όπως είπε ο κ. Δούντας, θα μπορούσε να γίνη μια διερευνητική κίνησις».
Αυτή η αναφορά του Ι. Χριστοφίδη θέτει το πλαίσιο στο οποίο θα στραφεί αργότερα ο Μακάριος και θα συγκατανεύσει στη λύση της Δ.Δ.Ο.
Ανησυχία από τυχόν αποδοχή Δ.Δ.Ο. (όπως την εννοούν οι Τούρκοι) εκφράζει και ο Σπ. Κυπριανού.
Προχωρώντας η συζήτηση, βλέπουμε τον Καραμανλή να εισηγείται αποδοχή της γεωγραφικής ομοσπονδίας.
Συνοψίζοντας ο Τ. Παπαδόπουλος λέει το εξής σημαντικό: «Εν πάση περιπτώσει, και εάν δεν επιτύχωμεν το MULTIREGIONAL FEDERATION, πιέζοντας επί της βάσεως του MULTIREGIONAL μπορούμε να πιέσωμεν την Τουρκία να δεχθή λιγώτερη έκταση στις δύο ζώνες.
Επιβεβαιώνεται ακόμα μια φορά μέσα από τα πρακτικά του Νοεμβρίου του 1974 ότι η διζωνική Ομοσπονδία δεν ήταν εκτός συζήτησης, έστω και με την τουρκική ερμηνεία.
Σαφέστατη προς τούτο είναι η τοποθέτηση του Ι. Χριστοφίδη: « (…) Εχω την εντύπωσιν ότι πρέπει να αρχίσωμεν αμέσως διαπραγματεύσεις εν Κύπρω. Πρώτον με στόχον την καντονοποίησιν με πολλά καντόνια, με δευτέρανγραμμήν υποχωρήσεως τα ολιγώτερα καντόνια και τρίτην γραμμήν υποχωρήσεως τας δύο ζώνας (…)
(…) Αβέρωφ: Δεν έχω καμίαν αμφιβολίαν ότι η Τουρκία δεν θα υποχωρήση. Θα ζητήση δύο ζώνας ή ένα μεγάλο καντόνιον και δύο μικρά. Ίσως να μην μπορούμε να πούμε αυτήν τη στιγμή στην Κύπρο αυτά τα πράγματα, γιατί όλοι περιμένουν τον Αρχιεπίσκοπο να λύση τα προβλήματα.
Ξεκάθαρη αναφορά του Μακαρίου για αποδοχή Δ.Δ.Ο.
- Μακάριος: Διαφωνώ επί του καθορισμού δευτέρας και τρίτης γραμμής υποχωρήσεως. Διότι τότε θα πάμε απ' ευθείας εις την τρίτην γραμμήν. Θα επιμείνωμεν τώρα επί της βάσεως της πολυπεριφερειακής Ομοσπονδίας. Εάν πούμε αμέσως ότι δεχόμεθα ως εσχάτην υποχώρησιν τας δύο ζώνας, τότε δεν πρέπει να περιμένωμεν κανένα κέρδος. Εν τοιαύτη περιπτώσει είναι ωσάν να παραδιδώμεθα. (…) «Εάν δεχθώμεν αμέσως το BIREGIONAL τι θα κερδίσωμεν; Μήπως 5%; Αλλά τι σημασία θα έχει αυτό; Προτιμώ οι Τούρκοι να κρατούν εναντίον της θελήσεώς μας το 40% παρά το 28% με τη θέλησίν μας.
- Καραμανλής: Πρέπει να προσδιορισθή ο σκοπός και προς τον σκοπόν αυτόν πρέπει να συντονίσωμεν τας δυνάμεις μας. Δεχόμεθα λοιπόν ως αρχή το MULTIREGIONAL επί γεωγραφικής βάσεως; Και εάν αποτύχωμεν;
- Μακάριος: Τότε θα συναντηθώμεν εκ νέου. Τότε θα ερωτήσωμεν τον Κίσινγκερ τι επιθυμούν επιτέλους οι Τούρκοι.
- Παπαδόπουλος: Οι Τούρκοι έχουν υπαλλακτικάς λύσεις διά την εγκατάστασίν των εις τας κατακτηθείσας περιοχάς. Εάν πρόκειται με τας διαπραγματεύσεις να μας επιστρέψουν το 10% και να κρατήσουν το 30% τότε είναι προτιμοτέρα η θέσις του Μακαριωτάτου να κρατήσουν το 40%. Άρα πρέπει να επιμείνωμεν στο MULTIREGIONAL.
Μετά από αυτή την απόφαση, ξεκινά ένας διάλογος για τις εισηγήσεις της ελληνικής πλευράς σε σχέση με το ποσοστό εδάφους που θα κρατά η τουρκική πλευρά στο πλαίσιο της πολυπεριφερειακής Ομοσπονδίας με 4 καντόνια.
Ο Μακάριος προσθέτει ακόμα ότι μέσα στα αιτήματα θα πρέπει να είναι και η επιστροφή των προσφύγων στα σπίτια τους.
Και ενώ έχει συμφωνηθεί η Πολυπεριφερειακή Ομοσπονδία, ο Καραμανλής ξεκαθαρίζει ότι «Δημοσία θα πούμε ότι δεχόμεθα γεωγραφικήν Ομοσπονδίαν με πολλά καντόνια. Διαφωνεί ο Μακάριος ο οποίος εισηγείται να μην αναφερθεί η λέξη γεωγραφική.
Ο Μακάριος λέει ακόμα ότι επιφυλάσσει την τελική του θέση μέχρι την επιστροφή του στην Κύπρο για να διαπιστώσει το κλίμα. «Εάν διά λόγους πολλούς η στάσις μου θα είναι διαφορετική θα προτιμήσω την παραίτησίν μου από την Προεδρίαν χωρίς τούτο να αποτελεί διαμαρτυρίαν.
Ωστόσο ο Μακάριος δεν παραιτήθηκε ποτέ! Και με βάση τα λεγόμενα του, δεν είχε διαφορετική θέση εξ ου και το 1977 υπόγραψε τη συμφωνία με τον Ντενκτάς και η ε/κυπριακή πλευρά κατάθεσε χάρτη επί δύο ζωνών.
* * *
Αυτή λοιπόν ήταν σε γενικές γραμμές η συζήτηση που έγινε σε εκείνη την κρίσιμη σύσκεψη των Αθηνών, λίγους μήνες μετά την τουρκική εισβολή και υπό το φως της κατοχής του 37% του εδάφους της Κυπριακής Δημοκρατίας από την Τουρκία.
Κατά την προσωπική μου άποψη η σύσκεψη εκείνη καθόρισε ως πρώτιστο στόχο την αποδοχή της πολυπεριφερειακής ομοσπονδίας με υποχώρηση την αποδοχή της Διζωνικής. Φαίνεται καθαρά ότι οι συνομιλούντες γνώριζαν ότι η κατάληξη θα ήταν η Διζωνική η οποία επίσης φαίνεται ξεκάθαρα ότι γίνεται αποδεχτή αλλά δεν μπορεί να ανακοινωθεί για λόγους τακτικής.
Περισσότερες λεπτομέρειες μπορείτε να βρείτε στη δεύτερη έκδοση της εφημερίδας «Γνώμη» όπου θα παρουσιαστούν όλα τα πρακτικά σε συνέχειες.