- Κυριάκος Πατατάς από την Πηγή Αμμοχώστου, δολοφονήθηκε στις 6. 5. 1958.
- Σάββας Μένοικος από τις Γούφες Αμμοχώστου, δολοφονήθηκε στις 23. 5. 1958.
- Δημήτρης Μάτσουκος από τη Γύψου Αμμοχώστου, δολοφονήθηκε στις 23. 5. 1958.
- Ανδρέας Σακκάς από τα Πέρα Ορεινής Λευκωσία, δολοφονήθηκε στις 25. 5. 1958.
- Παναγιώτης Στυλιανού από την Αχερίτου Αμμοχώστου, δολοφονήθηκε στις 29. 5. 1958.
Ιστορικού περιεχομένου αυτή η ανάρτηση. Ανάρτηση μνήμης και τιμής προς κάποιους ανθρώπους που έχασαν άδικα τη ζωή τους και των οποίων οι οικογένειες φέρουν μέχρι σήμερα – εντελώς ατεκμηρίωτα – το στίγμα των οικογενειών των προδοτών.
Οι προαναφερόμενοι έπεσαν από βόλια ελληνικά, σε μια κρίσιμη περίοδο της κυπριακής ιστορίας, την περίοδο λίγο πριν την λήξη του αγώνα της ΕΟΚΑ.
Οι άνθρωποι αυτοί δολοφονήθηκαν χωρίς να δοθεί μέχρι σήμερα κανένα πειστικό τεκμήριο προδοσίας.
Όμως, όλα δείχνουν ότι αυτή είναι μια πτυχή της νεότερης κυπριακής ιστορίας που κάποιοι δεν θέλουν να θυμούνται.
Και δεν θέλουν να θυμούνται κυρίως για τρεις λόγους:
1. Για να μη χαλάσει η καλή εικόνα που έχτισαν κάποιοι καθώς και η μυθολογία περί καλών και κακών (στην προκειμένη περίπτωση «πατριωτών και προδοτών»).
2. Θεωρούν ότι η παραμικρή παραδοχή θα ενοχοποιήσει την πλευρά μας (κάτι ανάλογο που γίνεται με τις μη παραδοχές για άλλες πτυχές τις ιστορίας μας και τις ευθύνες ΚΑΠΟΙΩΝ – όχι του συνόλου του λαού).
3. Κάποιοι φοβούνται ότι αν γίνει και η παραμικρή παραδοχή, τότε θα ανοίξουν οι ασκοί του Αιόλου και θα ζητήσουν εξηγήσεις και άλλοι συγγενείς όσων σκοτώθηκαν την περίοδο εκείνη.
Ο γράφων ισχυρίζεται ότι οι περιπτώσεις που αναφέρονται πιο πάνω ονομαστικά, δεν έχουν καμία σχέση με προδοσίες αλλά εντάσσονται σε σχέδιο μερίδας της ΕΟΚΑ (με εμπνευστή τον ίδιο τον Διγενή) για κτύπημα της Αριστεράς.
Οι θέσεις του γράφοντος έχουν αναλυθεί αρκετές φορές επαρκώς και τεκμηριωμένα κυρίως σε έντυπα μέσα, χωρίς ωστόσο να πάρει επαρκείς και τεκμηριωμένες απαντήσεις.
Τα ζητήματα αυτά θα πρέπει να εξετάζονται μέσα στα ιστορικά πλαίσια της εποχής.
Θα πρέπει να εξεταστεί μέσα στο εμφυλιοπολεμικό κλίμα που μεταφέρθηκε από την Ελλάδα στην Κύπρο και στις πολιτικές αντιλήψεις της περιόδου.
Πρέπει να εξεταστεί μέσα στο γενικότερο πλαίσιο του κλίματος που δημιουργήθηκε στην Κύπρο από τη δεκαετία του ’40 και συνεχίστηκε μέχρι και λίγο μετά το 1974.
Καλώς ή κακώς η Αριστερά στην Κύπρο απολάμβανε και απολαμβάνει ίσως το μεγαλύτερο ποσοστό (σε αναλογία πληθυσμού) που απολαμβάνει οποιοδήποτε άλλο αριστερό κόμμα παγκόσμια.
Ο φόβος της ανόδου της Αριστεράς στην εξουσία οδήγησε τη Δεξιά να μην θέλει καμιά συνεργασία μαζί της.
Οδήγησε τη Δεξιά να απόσχει από τη «Διασκεπτική» (1947-48) με το φόβο μιας πιθανής νίκης της Αριστεράς σε περίπτωση λύσης.
Οδήγησε στον αποκλεισμό της Αριστεράς από κάθε σχεδιασμό ακόμα και δυναμικής αντίδρασης έναντι της αποικιοκρατίας.
Έτσι, όταν από το 1957 διαφάνηκε ότι το κυπριακό πήγαινε προς λύση, κάποιοι άρχισαν να σκέφτονται το ενδεχόμενο διάλυσης της Αριστεράς.
Οι έγγραφες αναφορές του Γ. Γρίβα – Διγενή περί διάλυσης ή αποδυνάμωσης του ΑΚΕΛ πριν από τη λύση είναι εκεί για όποιον αμφισβητεί τα όσα αναφέρονται από τον γράφοντα.
Η έμπρακτη (μη φραστική) επίθεση κατά της Αριστεράς παρουσιάζει δύο χαρακτηριστικά:
1. Εντάθηκε στην τελική ευθεία, λίγο πριν την τελική κατάληξη σε συμφωνία επί του κυπριακού.
2. Επικεντρώθηκε κυρίως στην περιοχή Αμμοχώστου όπου το ΑΚΕΛ είχε την μεγαλύτερη εκλογική δύναμη.
3. Το μεγαλύτερο κύμα των δολοφονιών σημειώθηκε τον Μάιο του 1958.
Οι Σύνδεσμοι Αγωνιστών αρνούνται ασφαλώς κάθε ευθύνη για τις δολοφονίες. Έτσι χώρισαν τους δολοφονημένους σε 7 ομάδες και από αυτές τις 7 θεωρούν ότι μόνο για τη «Ζ» κατηγορία φέρουν ευθύνη.
Εδώ κρίνω σκόπιμο να αναφέρω ότι τα στοιχεία αυτά δίνονται σε "έρευνα" των «Συνδέσμων Αγωνιστών» που έγινε τον Νοέμβριο του 2002.
Η έρευνα αυτή αμφισβητήθηκε έντονα για έναν απλό λόγο, ότι δεν ρωτήθηκε κανένας άλλος εκτός από τους τομεάρχες και κάποια μέλη της ΕΟΚΑ στις περιοχές όπου έγιναν οι δολοφονίες.
Δεν επιδίωξαν να ρωτήσουν κανένα άλλο, ούτε καν μέλη των οικογενειών των θυμάτων που κατέχουν ακόμα και τα ονόματα των δολοφόνων.
Οι περιπτώσεις που αναφέρονται ονομαστικά στην αρχή της ανάρτησης περιλαμβάνονται στην ομάδα «Ζ» εκτός από το Σάββα Μένοικο που εντάσσεται στην ομάδα «ΣΤ».
Και ενώ για τις ομάδες «Α» μέχρι «ΣΤ» (που σύμφωνα με τους ίδιους δεν ευθύνεται η ΕΟΚΑ) αναφέρουν την δική τους εκδοχή για το τι έγινε, για την κατηγορία «Ζ» που παραδέχονται ότι έχουν ευθύνη αναφέρουν:
«Για τους πιο πάνω η ΕΟΚΑ ανέλαβε πλήρως την ευθύνη για την εκτέλεση τους ως συνεργάτες των Αποικιοκρατών και δεν θεωρείται σκόπιμο ούτε υπάρχουν σχετικοί φάκελοι για να παρουσιαστούν. Αλλά και αν ακόμα υπάρχουν δεν πρόκειται να στηθούν δικαστήρια».
Σαφής η αναφορά. Χωρίς να προσκομίζουν κανένα λόγο για την αφαίρεση ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΖΩΩΝ, αποκλείουν κάθε συζήτηση!!!
Γιατί;
Διότι όπως λένε:
Α) "Δεν θεωρείται σκόπιμο"!
Ποιος το κρίνει αυτό;
Β) "Δεν υπάρχουν φάκελοι"!
Τότε πού στηρίζουν τον ισχυρισμό τους;
Γ) "Και αν υπάρχουν δεν θα στηθούν δικαστήρια"!
Ποιος τους είπε ότι θα γίνει κάτι τέτοιο;
Δηλαδή, αποφάσισαν και διέταξαν, τελεία και παύλα!
Και αυτό ενώ εξακολουθούν να χαρακτηρίζουν αυτούς του ανθρώπους συνεργάτες των αποικιοκρατών!
Ας πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά:
Κυριάκος Πατατάς από την Πηγή Αμμοχώστου, δολοφονήθηκε στις 6. 5. 1958.
Η περίπτωση αυτή εμπίπτει – σύμφωνα με τους «Συνδέσμους Αγωνιστών» - στην κατηγορία «Δ», δηλαδή στην κατηγορία όπου δεν κατέστη δυνατόν να εξακριβωθούν τα αίτια δολοφονίας, επομένως λένε, δεν μπορεί να επιρριφθούν ευθύνες στην ΕΟΚΑ.
Και κατέληξαν σε αυτό το συμπέρασμα χωρίς να ψάξουν καθόλου το θέμα, αλλά βασιζόμενοι σε μια αναφορά στα απομνημονεύματα του Διγενή.
Για τον Κυριάκο Πατατά αναφέρουν ότι βρέθηκε νεκρός (έτσι απλά) αλλά:
«Δεν κατέστη δυνατόν να εξακριβωθούν οι λόγοι του Θανάτου. Επίσης δεν κατέστη δυνατό να εξακριβωθεί αν υπάρχει σύνδεση του θανάτου του K. Πατάτα με τη δολοφονία που προηγήθηκε του αγωνιστή Ανδρέα Επιφανίου, τον οποίο δολοφόνησαν με μαχαίρι αριστεροί χωριανοί του. Επί του θέματος γράφεται στο "Χρονικό Αγώνος ΕΟΚΑ 1955-1959" του Αρχηγού της ΕΟΚΑ, Στρατηγού Γεωργίου Γρίβα Διγενή: "Οι Κομμουνιστές της Πηγής εξεπέρασαν εις ενεργείας αίσχους και αποτροπιασμού, κάθε άλλην κοινότητα, δολοφονήσαντες εν ψυχρώ το επίλεκτον μέλος της Οργανώσεως Ανδρέα Επιφανίου, την 26.10.57, δια μαχαίρας". Πάντως από την έρευνα δεν προέκυψαν στοιχεία ότι η ΕΟΚΑ διέταξε την εκτέλεση του. H πιο πιθανή αιτία είναι προσωπικοί λόγοι ή και προσωπική αντεκδίκηση σχετικά με την δολοφονία του Επιφανίου».
Εδώ διαπιστώνουμε ότι ενώ λένε ότι δεν κατέστη δυνατό να εξακριβωθεί αν η δολοφονία σχετίζεται με τη δολοφονία του Επιφανίου, αφήνεται η αιχμή ότι μπορεί να συνδέεται.
Κατά την άποψη μου αυτή η προσέγγιση δεν είναι σοβαρή. Διότι μπορεί κάποιος να ρωτήσει, αν ισχύουν αυτά, ποια η απόδειξη ότι δεν δολοφονήθηκε από μέλη της ΕΟΚΑ για εκδικητικούς λόγους;
Η άλλη άποψη λέει ότι ο Κ. Πατατάς ήταν οπλοποιός – οπλουργός και ήταν μέλος της ΠΕΟ.
Η φύση του επαγγέλματος του οδήγησε σε πιέσεις από πλευράς ΕΟΚΑ να εγκαταλείψει την ΠΕΟ και να ενταχθεί στην ΕΟΚΑ.
Ο ίδιος απάντησε επανειλημμένα αρνητικά.
Ένα καλοκαιρινό βράδυ του 1957 κάποιοι του έστησαν ενέδρα αλλά δεν κατάφεραν να τον σκοτώσουν.
Στις 26 Δεκεμβρίου 1957 έγινε το περιστατικό με τον Επιφανίου με το οποίο ο Πατατάς δεν είχε καμιά σχέση. Το μαχαίρωμα του Επιφανίου δεν είχε καμία σχέση με τα πολιτικά. Προκλήθηκε μετά από λογομαχία μεταξύ συγχωριανών σε καφενείο του χωριού και έγιναν συλλήψεις από τους Άγγλους, απαγγέλθηκαν κατηγορίες.
Κανένα μέλος του ΑΚΕΛ δεν κατηγορήθηκε ούτε συνελήφθη γι αυτή τη δολοφονία.
Ο Πατατάς είχε φιλικές σχέσεις με έναν από τους κατηγορούμενους.
Ωστόσο, στις 6 Μαΐου 1958 έπεφτε νεκρός σε δεύτερη ενέδρα.
Αυτή η περίπτωση εμπίπτει στην κατηγορία «Ζ» όπου δεν δίνεται κανένα στοιχείο, όπως ήδη αναφέραμε. Απλώς αναφέρεται ότι εκτελέστηκε για… συνεργασία με τους Άγγλους!
Σημειωτέον ότι η δολοφονία του έγινε το ίδιο βράδυ που έγινε και η δολοφονία του Σάββα Μένοικου.
Ο Μάτσουκος ήταν μέλος του ΑΚΕΛ και της ΠΕΟ, ιδιοκτήτης λεωφορείου. Ήταν πατέρας 6 παιδιών.
Όλη εκείνη την περίοδο δεχόταν συνεχώς πιέσεις να φύγει από την Αριστερά και να σταματήσει να μεταφέρει τους Αριστερούς της κοινότητας του σε εκδηλώσεις και διαδηλώσεις της Αριστεράς που γίνονταν κυρίως στην Αμμόχωστο και στα γύρω χωριά.
Στις αρχές Μαρτίου 1958 έλαβε επιστολή από την ΕΟΚΑ με την οποία τον εκβίαζαν ότι αν δεν εγκατέλειπε την Αριστερά θα πλήρωνε με τη ζωή του.
Λίγες μέρες αργότερα κάποιοι έβαλαν φωτιά στο λεωφορείο του, ενώ αυτό βρισκόταν στο Τρίκωμο, με τη δικαιολογία ότι οι κουρτίνες του λεωφορείου δεν ήταν… κυπριακής προέλευσης!
Τι γύρευε στο Τρίκωμο ο Μάτσουκος; Μετέφερε Αριστερούς του χωριού του σε μια εκδήλωση της ΠΕΟ.
Μέσα στον επόμενο μήνα (Απρίλη) τον συνέλαβαν μασκοφόροι στο Λευκόνοικο και τον κακοποίησαν. Την προηγούμενη μέρα μετέφερε Αριστερούς σε συγκέντρωση που έγινε στο χωριό Λάπαθος.
Μετά από όλα αυτά, ο "ξεροκέφαλος" Μάτσουκος έπεφτε νεκρός από τα βόλια μελών της ΕΟΚΑ στις 23 του Μάη του 1958.
Με βάση αυτό το ιστορικό, μπορεί να εξηγηθεί το γιατί οι «Σύνδεσμοι Αγωνιστών» προτιμούν να τον κατατάξουν στη συγκεκριμένη κατηγορία των συνεργατών των Άγγλων(;) και να μη δώσουν κανένα στοιχείο.
Ανδρέας Σακκάς από τα Πέρα Ορεινής Λευκωσία, δολοφονήθηκε στις 25. 5. 1958.
Δύο μέρες αργότερα διαπράττεται η δολοφονία του Ανδρέα Σακκά, μέλους του ΑΚΕΛ και πωλητή της «Χαραυγής».
Το επάγγελμα του ήταν οικοδόμος, λακκοτρύπης. Ήταν πατέρας 7 παιδιών και η γυναίκα του ήταν έγκυος στο 8ο.
Δολοφονήθηκε από μασκοφόρους μέσα στο καφενείο του χωριού με την κατηγορία του συνεργάτη των Άγγλων.
Την ώρα που μπήκαν οι μασκοφόροι στο καφενείο και του φώναξαν το όνομα του αποκαλώντας τον προδότη, εκείνος διαισθανόμενος το τέλος, τους φώναξε:
- Περιμένετε, πέστε μου πρώτα τι προδοσία έκανα."
Πριν τελειώσει τη φράση του έπεφτε νεκρός, διάτρητος από σφαίρες. Οι μασκοφόροι άφησαν ένα σημείωμα με δύο ξερές λέξεις: «Ήταν προδότης»!
Λίγες μέρες αργότερα κυκλοφόρησαν ένα φυλλάδιο το οποίο έλεγε ότι η προδοσία του Σακκά ήταν ότι προμήθευε τους Άγγλους με… γαϊδούρια και βράκες!!!
Χωρίς βέβαια να εξηγούν πού βρήκε τα γαϊδούρια και τις βράκες ο Σακκάς (αφού δεν ήταν έμπορος) και το κυριότερο, τι θα έκαναν [κυρίως τις βράκες] οι Άγγλοι!
Μέλη της ΕΟΚΑ της περιοχής επιμένουν ότι η κατηγορία ήταν φανταστική και ο Σακκάς δεν ήταν προδότης.
Παραθέτω φωτοτυπία μιας από τις επιστολές.
Αυτές τις επιστολές, οι "Σύνδεσμοι Αγωνιστών" ούτε καν τις έλαβαν υπόψη.
Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι σύμφωνα με τη μαρτυρία της γυναίκας του Σακκά, της Μαρίας, ένα χρόνο πριν τη δολοφονία τον κτύπησαν δύο συγχωριανοί του, η υπόθεση οδηγήθηκε στο δικαστήριο και οι κατηγορούμενοι πλήρωσαν πρόστιμο. Ο μάρτυρας κατηγορίας απειλήθηκε ότι θα εκτελεστεί και αναγκάστηκε να φύγει για την Αμερική (σ.σ. υπάρχουν ονόματα).
Επίσης, δύο μέρες πριν τη δολοφονία του, όταν έμαθε για τη δολοφονία του Μένοικου, άρχισε να φωνάζει ότι οι άτιμοι σκότωσαν ένα συνάδελφο του (εννοούσε της ΠΕΟ).
Ίσως και αυτό το ιστορικό να δείχνει τα αίτια της άρνησης των «Συνδέσμων» να εξηγήσουν γιατί δολοφονήθηκε ο Σακκάς.
Πάντως ο γράφων, απευθύνθηκε πριν μερικά χρόνια στον τομεάρχη της περιοχής (Α. Σ.) και του ζήτησε τη δική του εκδοχή για να πάρει την απάντηση ότι δεν έχει να πει τίποτε για το θέμα.
Παναγιώτης Στυλιανού από την Αχερίτου Αμμοχώστου, δολοφονήθηκε στις 29. 5. 1958.
Τέσσερεις μέρες αργότερα σημειώνεται νέα δολοφονία.
Πέφτει νεκρός ο Παναγιώτης Στυλιανού, μέλος του ΑΚΕΛ. Ήταν κτηνοτρόφος, πατέρας 6 παιδιών.
Οι συνθήκες δολοφονίας του ήταν πραγματικά πρωτόγνωρες και άγριες.
Λίγες μέρες πριν τη δολοφονία του παρατηρήθηκε ότι σε χώρο που σύχναζαν δεξιά στοιχεία του χωριού του (στην Αχερίτου) κάποιοι κάρφωναν πάνω σε ρόπαλα μεγάλες βελόνες.
Το πρωί της 29ης Μαΐου 1958, ο Παναγιώτης βρισκόταν στο σπίτι του γείτονα του (του Τταντή) μαζί με τη γυναίκα του, την κόρη και τον πεντάχρονο γιο τους.
Κάποια στιγμή μπαίνει στην αυλή μια ομάδα μασκοφόρων που κρατούσαν τα ρόπαλα με τις βελόνες και όπλα.
Ο Στυλιανού δέχεται το πρώτο κτύπημα στο κεφάλι και πέφτει στο έδαφος ζαλισμένος.
Γυναίκα και κόρη σέρνουν τον Παναγιώτη σε ένα δωμάτιο και παράλληλα προσπαθούν να εμποδίσουν τους μασκοφόρους να μπουν στο δωμάτιο.
Σπάζουν τα χέρια και τα πλευρά της γυναίκας και τραυματίζουν την κόρη. Μπαίνουν στο δωμάτιο και λιώνουν το κεφάλι του Παναγιώτη και κατακρεουργούν το σώμα του με τα ρόπαλα.
Η γυναίκα του έμεινε στο νοσοκομείο 9 μήνες.
Η κόρη του είπε χαρακτηριστικά ότι: «Όταν βγάλαμε τις ποδίνες του πατέρα μας στο νοσοκομείο, έπεφταν απ’ αυτές κομμάτια κρέατα και κόκαλα. Τον είχαν λιώσει με τα ρόπαλα…».
Ο δε γιος του ο Ανδρέας θυμάται ότι μια γριά ήρθε και έβαλε την παλάμη της μπροστά στα μάτια του μικρού για να μη βλέπει το αποτρόπαιο έγκλημα.
Οι «Σύνδεσμοι Αγωνιστών» λένε ότι απλά εκτέλεσαν έναν συνεργάτη των Άγγλων!
Τόσο απλά! Χωρίς κανένα δικαιολογητικό, χωρίς καμιά αναφορά στις συνθήκες δολοφονίας.
Σάββας Μένοικος από τις Γούφες Αμμοχώστου, δολοφονήθηκε στις 23. 5. 1958.
Η δεύτερη αποτρόπαια δολοφονία. Όπως αναφέραμε αυτή εντάσσεται στην κατηγορία «ΣΤ», στην κατηγορία δηλαδή για την οποία δεν ευθύνεται η ΕΟΚΑ!
Στην «έρευνα» τους οι «Σύνδεσμοι Αγωνιστών» αναφέρουν:
«ΣΑΒΒΑΣ MENOIKOΣ από τις Γούφες Όπως αναφέραμε στην εισαγωγή, η ΕΟΚΑ αναγκάστηκε να λάβει διάφορα μέτρα και επέβαλε διάφορες τιμωρίες μεταξύ των οποίων εκτός από την εκτέλεση, ο ξυλοδαρμός, η διαπόμπευση, το κόψιμο των μαλλιών και άλλα. Στις 23.5.58 ομάδα της ΕΟΚΑ ξυλοκόπησε τον Μενοίκου και τον έδεσε για παραδειγματισμό επί δένδρου ως προειδοποίηση για τις πράξεις που αναφέρονται στο Συνημμένο αρ. 9.
Ο θάνατος του ήταν αποτέλεσμα καρδιακής προσβολής και ουχί λόγω λιθοβολισμού από το αγανακτισμένο πλήθος. Τούτο ανακοινώθη και επισήμως από το Κυβερνητικό Ραδιοφωνικό Ίδρυμα».
Ομολογουμένως η αναφορά είναι πολύ διαφωτιστική για τις μεθόδους που χρησιμοποιούνταν εκείνο το διάστημα.
Στην «έρευνα» γίνεται μια προσπάθεια να μετατραπεί ο Σάββας Μένοικος από προδότης σε απατεώνα.
Σε φυλλάδιο που κυκλοφόρησε η ΕΟΚΑ αναφέρεται στην προδοτική δράση του Μένοικου παραθέτοντας τις εξής κατηγορίες:
Όπως θα έχετε προσέξει, στην τελευταία γραμμή βάζουν στο στόμα του Α. Ζιαρτίδη απαξιωτικά λόγια για τον Μένοικο.
Εκεί που δεν υπάρχουν επιχειρήματα επιστρατεύονται οι ύβρις και οι χαρακτηρισμοί. Και αφού δεν μπορούν να στηρίξουν τα περί μη δολοφονίας δεν χάνουν τίποτε να τον χαρακτηρίσουν απατεώνα!
Με αυτή την υπόθεση η "έρευνα" των Συνδέσμων Αγωνιστών κονταροκτυπιέται με τα ίδια τα ντοκουμέντα της ΕΟΚΑ.
Ενώ στην «έρευνα» αναφέρεται ότι δεν ευθύνεται η ΕΟΚΑ για το θάνατο του Μένοικου (πέθανε από καρδιακή προσβολή!) και ότι ούτε το πλήθος τον σκότωσε με τις πέτρες, ένα άλλο ντοκουμέντο τους διαψεύδει.
Πρόκειται για προκήρυξη της ΠΕΚΑ (Πολιτική πτέρυγα της ΕΟΚΑ), λίγες μέρες μετά τις δολοφονίες του Μένοικου και του Μάτσουκου που έγιναν την ίδια νύκτα.
Ιδού το έγγραφο:
Με λίγα λόγια, εδώ μας λένε ότι εκτελέστηκαν δύο προδότες!
Δηλαδή τους εκτέλεσε η ΕΟΚΑ! Και η οποία αναλαμβάνει την ευθύνη.
Τώρα η «έρευνα» ισχυρίζεται ότι η ΕΟΚΑ δεν τον εκτέλεσε αλλά πέθανε από… καρδιακή προσβολή!
Ωστόσο, πρέπει να σημειωθεί ότι ακόμα και λίγους μήνες πριν την έκδοση της έρευνας, (Μάιος του 2002) οι Σύνδεσμοι και ο ΣΙΜΑΕ θεωρούσαν τον Μένοικο ως εκτελεσθέντα από την ΕΟΚΑ!
Απαντώντας στα όσα είχε γράψει ο ακαδημαϊκός Αντώνης Λιάκος για τον Μένοικο, ο ΣΙΜΑΕ έγραφε μεταξύ άλλων στον «Πολίτη» σε άρθρο υπό τον τίτλο «Απάντηση σε ένα ιστορικό λίβελο» (25/5/2002):
«Ξεκινά το άρθρο του με αναφορά σε έναν εκτελεσθέντα, ο επικριτής του αγώνα του λαού μας. Ας έλθει στην Κύπρο να μάθει ποιος ήταν ο εκτελεσθείς για τον οποίο ενδιαφέρεται. Να μάθει γιατί και πως πέθανε, θα ενημερωθεί από εκείνους που γνώριζαν τον εκτελεσθέντα».
Πώς μέσα σε ένα χρόνο άλλαξαν γνώμη οι αγωνιστές;
Μήπως κατάλαβαν ότι δεν τους συμφέρει να συντηρούν και να φορτώνονται ένα τόσο αποτρόπαιο έγκλημα, να συλλάβουν, να δέσουν και να λιθοβολήσουν ένα φτωχό και ανυπεράσπιστο άνθρωπο;
Καταλήγοντας, θα έλεγα ότι ήρθε ο καιρός να δούμε νηφάλια αυτές τις περιπτώσεις.
Να λεχθούν οι αλήθειες και να υπάρξει μια συνεργασία απ’ όλους για να κλείσουν αυτές οι πληγές.
Σημειώνω ότι εδώ αναφέρομαι μόνο στις περιπτώσεις που αφορούν τον μήνα Μάιο του 1958.
Ήρθε ο καιρός να πρυτανεύσει το πνεύμα της συμφιλίωσης και να αποκατασταθούν αυτοί οι άνθρωποι (και όχι μόνο της Αριστεράς) που έχασαν άδικα τη ζωή τους.
Να γίνει αυτό όσο είναι νωρίς, όσο υπάρχουν ακόμα ζωντανοί μάρτυρες.
Να αφήσουμε τα γόητρα και τους συναισθηματισμούς και να παραδεχτούμε λάθη, ακόμα και εγκλήματα.
Μόνο έτσι θα επέλθει η ψυχική κάθαρση και θα ησυχάσουν συνειδήσεις.
- Σάββας Μένοικος από τις Γούφες Αμμοχώστου, δολοφονήθηκε στις 23. 5. 1958.
- Δημήτρης Μάτσουκος από τη Γύψου Αμμοχώστου, δολοφονήθηκε στις 23. 5. 1958.
- Ανδρέας Σακκάς από τα Πέρα Ορεινής Λευκωσία, δολοφονήθηκε στις 25. 5. 1958.
- Παναγιώτης Στυλιανού από την Αχερίτου Αμμοχώστου, δολοφονήθηκε στις 29. 5. 1958.
Ιστορικού περιεχομένου αυτή η ανάρτηση. Ανάρτηση μνήμης και τιμής προς κάποιους ανθρώπους που έχασαν άδικα τη ζωή τους και των οποίων οι οικογένειες φέρουν μέχρι σήμερα – εντελώς ατεκμηρίωτα – το στίγμα των οικογενειών των προδοτών.
Οι προαναφερόμενοι έπεσαν από βόλια ελληνικά, σε μια κρίσιμη περίοδο της κυπριακής ιστορίας, την περίοδο λίγο πριν την λήξη του αγώνα της ΕΟΚΑ.
Οι άνθρωποι αυτοί δολοφονήθηκαν χωρίς να δοθεί μέχρι σήμερα κανένα πειστικό τεκμήριο προδοσίας.
Όμως, όλα δείχνουν ότι αυτή είναι μια πτυχή της νεότερης κυπριακής ιστορίας που κάποιοι δεν θέλουν να θυμούνται.
Και δεν θέλουν να θυμούνται κυρίως για τρεις λόγους:
1. Για να μη χαλάσει η καλή εικόνα που έχτισαν κάποιοι καθώς και η μυθολογία περί καλών και κακών (στην προκειμένη περίπτωση «πατριωτών και προδοτών»).
2. Θεωρούν ότι η παραμικρή παραδοχή θα ενοχοποιήσει την πλευρά μας (κάτι ανάλογο που γίνεται με τις μη παραδοχές για άλλες πτυχές τις ιστορίας μας και τις ευθύνες ΚΑΠΟΙΩΝ – όχι του συνόλου του λαού).
3. Κάποιοι φοβούνται ότι αν γίνει και η παραμικρή παραδοχή, τότε θα ανοίξουν οι ασκοί του Αιόλου και θα ζητήσουν εξηγήσεις και άλλοι συγγενείς όσων σκοτώθηκαν την περίοδο εκείνη.
Ο γράφων ισχυρίζεται ότι οι περιπτώσεις που αναφέρονται πιο πάνω ονομαστικά, δεν έχουν καμία σχέση με προδοσίες αλλά εντάσσονται σε σχέδιο μερίδας της ΕΟΚΑ (με εμπνευστή τον ίδιο τον Διγενή) για κτύπημα της Αριστεράς.
Οι θέσεις του γράφοντος έχουν αναλυθεί αρκετές φορές επαρκώς και τεκμηριωμένα κυρίως σε έντυπα μέσα, χωρίς ωστόσο να πάρει επαρκείς και τεκμηριωμένες απαντήσεις.
Ιστορικό πλαίσιο
Τα ζητήματα αυτά θα πρέπει να εξετάζονται μέσα στα ιστορικά πλαίσια της εποχής.
Θα πρέπει να εξεταστεί μέσα στο εμφυλιοπολεμικό κλίμα που μεταφέρθηκε από την Ελλάδα στην Κύπρο και στις πολιτικές αντιλήψεις της περιόδου.
Πρέπει να εξεταστεί μέσα στο γενικότερο πλαίσιο του κλίματος που δημιουργήθηκε στην Κύπρο από τη δεκαετία του ’40 και συνεχίστηκε μέχρι και λίγο μετά το 1974.
Καλώς ή κακώς η Αριστερά στην Κύπρο απολάμβανε και απολαμβάνει ίσως το μεγαλύτερο ποσοστό (σε αναλογία πληθυσμού) που απολαμβάνει οποιοδήποτε άλλο αριστερό κόμμα παγκόσμια.
Ο φόβος της ανόδου της Αριστεράς στην εξουσία οδήγησε τη Δεξιά να μην θέλει καμιά συνεργασία μαζί της.
Οδήγησε τη Δεξιά να απόσχει από τη «Διασκεπτική» (1947-48) με το φόβο μιας πιθανής νίκης της Αριστεράς σε περίπτωση λύσης.
Οδήγησε στον αποκλεισμό της Αριστεράς από κάθε σχεδιασμό ακόμα και δυναμικής αντίδρασης έναντι της αποικιοκρατίας.
Έτσι, όταν από το 1957 διαφάνηκε ότι το κυπριακό πήγαινε προς λύση, κάποιοι άρχισαν να σκέφτονται το ενδεχόμενο διάλυσης της Αριστεράς.
Οι έγγραφες αναφορές του Γ. Γρίβα – Διγενή περί διάλυσης ή αποδυνάμωσης του ΑΚΕΛ πριν από τη λύση είναι εκεί για όποιον αμφισβητεί τα όσα αναφέρονται από τον γράφοντα.
Η έμπρακτη (μη φραστική) επίθεση κατά της Αριστεράς παρουσιάζει δύο χαρακτηριστικά:
1. Εντάθηκε στην τελική ευθεία, λίγο πριν την τελική κατάληξη σε συμφωνία επί του κυπριακού.
2. Επικεντρώθηκε κυρίως στην περιοχή Αμμοχώστου όπου το ΑΚΕΛ είχε την μεγαλύτερη εκλογική δύναμη.
3. Το μεγαλύτερο κύμα των δολοφονιών σημειώθηκε τον Μάιο του 1958.
* * *
Οι Σύνδεσμοι Αγωνιστών αρνούνται ασφαλώς κάθε ευθύνη για τις δολοφονίες. Έτσι χώρισαν τους δολοφονημένους σε 7 ομάδες και από αυτές τις 7 θεωρούν ότι μόνο για τη «Ζ» κατηγορία φέρουν ευθύνη.
Εδώ κρίνω σκόπιμο να αναφέρω ότι τα στοιχεία αυτά δίνονται σε "έρευνα" των «Συνδέσμων Αγωνιστών» που έγινε τον Νοέμβριο του 2002.
Η έρευνα αυτή αμφισβητήθηκε έντονα για έναν απλό λόγο, ότι δεν ρωτήθηκε κανένας άλλος εκτός από τους τομεάρχες και κάποια μέλη της ΕΟΚΑ στις περιοχές όπου έγιναν οι δολοφονίες.
Δεν επιδίωξαν να ρωτήσουν κανένα άλλο, ούτε καν μέλη των οικογενειών των θυμάτων που κατέχουν ακόμα και τα ονόματα των δολοφόνων.
Οι περιπτώσεις που αναφέρονται ονομαστικά στην αρχή της ανάρτησης περιλαμβάνονται στην ομάδα «Ζ» εκτός από το Σάββα Μένοικο που εντάσσεται στην ομάδα «ΣΤ».
Και ενώ για τις ομάδες «Α» μέχρι «ΣΤ» (που σύμφωνα με τους ίδιους δεν ευθύνεται η ΕΟΚΑ) αναφέρουν την δική τους εκδοχή για το τι έγινε, για την κατηγορία «Ζ» που παραδέχονται ότι έχουν ευθύνη αναφέρουν:
«Για τους πιο πάνω η ΕΟΚΑ ανέλαβε πλήρως την ευθύνη για την εκτέλεση τους ως συνεργάτες των Αποικιοκρατών και δεν θεωρείται σκόπιμο ούτε υπάρχουν σχετικοί φάκελοι για να παρουσιαστούν. Αλλά και αν ακόμα υπάρχουν δεν πρόκειται να στηθούν δικαστήρια».
Σαφής η αναφορά. Χωρίς να προσκομίζουν κανένα λόγο για την αφαίρεση ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΖΩΩΝ, αποκλείουν κάθε συζήτηση!!!
Γιατί;
Διότι όπως λένε:
Α) "Δεν θεωρείται σκόπιμο"!
Ποιος το κρίνει αυτό;
Β) "Δεν υπάρχουν φάκελοι"!
Τότε πού στηρίζουν τον ισχυρισμό τους;
Γ) "Και αν υπάρχουν δεν θα στηθούν δικαστήρια"!
Ποιος τους είπε ότι θα γίνει κάτι τέτοιο;
Δηλαδή, αποφάσισαν και διέταξαν, τελεία και παύλα!
Και αυτό ενώ εξακολουθούν να χαρακτηρίζουν αυτούς του ανθρώπους συνεργάτες των αποικιοκρατών!
Ας πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά:
* * *
Κυριάκος Πατατάς από την Πηγή Αμμοχώστου, δολοφονήθηκε στις 6. 5. 1958.
Η περίπτωση αυτή εμπίπτει – σύμφωνα με τους «Συνδέσμους Αγωνιστών» - στην κατηγορία «Δ», δηλαδή στην κατηγορία όπου δεν κατέστη δυνατόν να εξακριβωθούν τα αίτια δολοφονίας, επομένως λένε, δεν μπορεί να επιρριφθούν ευθύνες στην ΕΟΚΑ.
Και κατέληξαν σε αυτό το συμπέρασμα χωρίς να ψάξουν καθόλου το θέμα, αλλά βασιζόμενοι σε μια αναφορά στα απομνημονεύματα του Διγενή.
Για τον Κυριάκο Πατατά αναφέρουν ότι βρέθηκε νεκρός (έτσι απλά) αλλά:
«Δεν κατέστη δυνατόν να εξακριβωθούν οι λόγοι του Θανάτου. Επίσης δεν κατέστη δυνατό να εξακριβωθεί αν υπάρχει σύνδεση του θανάτου του K. Πατάτα με τη δολοφονία που προηγήθηκε του αγωνιστή Ανδρέα Επιφανίου, τον οποίο δολοφόνησαν με μαχαίρι αριστεροί χωριανοί του. Επί του θέματος γράφεται στο "Χρονικό Αγώνος ΕΟΚΑ 1955-1959" του Αρχηγού της ΕΟΚΑ, Στρατηγού Γεωργίου Γρίβα Διγενή: "Οι Κομμουνιστές της Πηγής εξεπέρασαν εις ενεργείας αίσχους και αποτροπιασμού, κάθε άλλην κοινότητα, δολοφονήσαντες εν ψυχρώ το επίλεκτον μέλος της Οργανώσεως Ανδρέα Επιφανίου, την 26.10.57, δια μαχαίρας". Πάντως από την έρευνα δεν προέκυψαν στοιχεία ότι η ΕΟΚΑ διέταξε την εκτέλεση του. H πιο πιθανή αιτία είναι προσωπικοί λόγοι ή και προσωπική αντεκδίκηση σχετικά με την δολοφονία του Επιφανίου».
Εδώ διαπιστώνουμε ότι ενώ λένε ότι δεν κατέστη δυνατό να εξακριβωθεί αν η δολοφονία σχετίζεται με τη δολοφονία του Επιφανίου, αφήνεται η αιχμή ότι μπορεί να συνδέεται.
Κατά την άποψη μου αυτή η προσέγγιση δεν είναι σοβαρή. Διότι μπορεί κάποιος να ρωτήσει, αν ισχύουν αυτά, ποια η απόδειξη ότι δεν δολοφονήθηκε από μέλη της ΕΟΚΑ για εκδικητικούς λόγους;
Η άλλη άποψη λέει ότι ο Κ. Πατατάς ήταν οπλοποιός – οπλουργός και ήταν μέλος της ΠΕΟ.
Η φύση του επαγγέλματος του οδήγησε σε πιέσεις από πλευράς ΕΟΚΑ να εγκαταλείψει την ΠΕΟ και να ενταχθεί στην ΕΟΚΑ.
Ο ίδιος απάντησε επανειλημμένα αρνητικά.
Ένα καλοκαιρινό βράδυ του 1957 κάποιοι του έστησαν ενέδρα αλλά δεν κατάφεραν να τον σκοτώσουν.
Στις 26 Δεκεμβρίου 1957 έγινε το περιστατικό με τον Επιφανίου με το οποίο ο Πατατάς δεν είχε καμιά σχέση. Το μαχαίρωμα του Επιφανίου δεν είχε καμία σχέση με τα πολιτικά. Προκλήθηκε μετά από λογομαχία μεταξύ συγχωριανών σε καφενείο του χωριού και έγιναν συλλήψεις από τους Άγγλους, απαγγέλθηκαν κατηγορίες.
Κανένα μέλος του ΑΚΕΛ δεν κατηγορήθηκε ούτε συνελήφθη γι αυτή τη δολοφονία.
Ο Πατατάς είχε φιλικές σχέσεις με έναν από τους κατηγορούμενους.
Ωστόσο, στις 6 Μαΐου 1958 έπεφτε νεκρός σε δεύτερη ενέδρα.
* * *
Δημήτρης Μάτσουκος από τη Γύψου Αμμοχώστου, δολοφονήθηκε στις 23. 5. 1958.Αυτή η περίπτωση εμπίπτει στην κατηγορία «Ζ» όπου δεν δίνεται κανένα στοιχείο, όπως ήδη αναφέραμε. Απλώς αναφέρεται ότι εκτελέστηκε για… συνεργασία με τους Άγγλους!
Σημειωτέον ότι η δολοφονία του έγινε το ίδιο βράδυ που έγινε και η δολοφονία του Σάββα Μένοικου.
Ο Μάτσουκος ήταν μέλος του ΑΚΕΛ και της ΠΕΟ, ιδιοκτήτης λεωφορείου. Ήταν πατέρας 6 παιδιών.
Όλη εκείνη την περίοδο δεχόταν συνεχώς πιέσεις να φύγει από την Αριστερά και να σταματήσει να μεταφέρει τους Αριστερούς της κοινότητας του σε εκδηλώσεις και διαδηλώσεις της Αριστεράς που γίνονταν κυρίως στην Αμμόχωστο και στα γύρω χωριά.
Στις αρχές Μαρτίου 1958 έλαβε επιστολή από την ΕΟΚΑ με την οποία τον εκβίαζαν ότι αν δεν εγκατέλειπε την Αριστερά θα πλήρωνε με τη ζωή του.
Λίγες μέρες αργότερα κάποιοι έβαλαν φωτιά στο λεωφορείο του, ενώ αυτό βρισκόταν στο Τρίκωμο, με τη δικαιολογία ότι οι κουρτίνες του λεωφορείου δεν ήταν… κυπριακής προέλευσης!
Τι γύρευε στο Τρίκωμο ο Μάτσουκος; Μετέφερε Αριστερούς του χωριού του σε μια εκδήλωση της ΠΕΟ.
Μέσα στον επόμενο μήνα (Απρίλη) τον συνέλαβαν μασκοφόροι στο Λευκόνοικο και τον κακοποίησαν. Την προηγούμενη μέρα μετέφερε Αριστερούς σε συγκέντρωση που έγινε στο χωριό Λάπαθος.
Μετά από όλα αυτά, ο "ξεροκέφαλος" Μάτσουκος έπεφτε νεκρός από τα βόλια μελών της ΕΟΚΑ στις 23 του Μάη του 1958.
Με βάση αυτό το ιστορικό, μπορεί να εξηγηθεί το γιατί οι «Σύνδεσμοι Αγωνιστών» προτιμούν να τον κατατάξουν στη συγκεκριμένη κατηγορία των συνεργατών των Άγγλων(;) και να μη δώσουν κανένα στοιχείο.
* * *
Ανδρέας Σακκάς από τα Πέρα Ορεινής Λευκωσία, δολοφονήθηκε στις 25. 5. 1958.
Δύο μέρες αργότερα διαπράττεται η δολοφονία του Ανδρέα Σακκά, μέλους του ΑΚΕΛ και πωλητή της «Χαραυγής».
Το επάγγελμα του ήταν οικοδόμος, λακκοτρύπης. Ήταν πατέρας 7 παιδιών και η γυναίκα του ήταν έγκυος στο 8ο.
Δολοφονήθηκε από μασκοφόρους μέσα στο καφενείο του χωριού με την κατηγορία του συνεργάτη των Άγγλων.
Την ώρα που μπήκαν οι μασκοφόροι στο καφενείο και του φώναξαν το όνομα του αποκαλώντας τον προδότη, εκείνος διαισθανόμενος το τέλος, τους φώναξε:
- Περιμένετε, πέστε μου πρώτα τι προδοσία έκανα."
Πριν τελειώσει τη φράση του έπεφτε νεκρός, διάτρητος από σφαίρες. Οι μασκοφόροι άφησαν ένα σημείωμα με δύο ξερές λέξεις: «Ήταν προδότης»!
Λίγες μέρες αργότερα κυκλοφόρησαν ένα φυλλάδιο το οποίο έλεγε ότι η προδοσία του Σακκά ήταν ότι προμήθευε τους Άγγλους με… γαϊδούρια και βράκες!!!
Χωρίς βέβαια να εξηγούν πού βρήκε τα γαϊδούρια και τις βράκες ο Σακκάς (αφού δεν ήταν έμπορος) και το κυριότερο, τι θα έκαναν [κυρίως τις βράκες] οι Άγγλοι!
Μέλη της ΕΟΚΑ της περιοχής επιμένουν ότι η κατηγορία ήταν φανταστική και ο Σακκάς δεν ήταν προδότης.
Παραθέτω φωτοτυπία μιας από τις επιστολές.
Αυτές τις επιστολές, οι "Σύνδεσμοι Αγωνιστών" ούτε καν τις έλαβαν υπόψη.
Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι σύμφωνα με τη μαρτυρία της γυναίκας του Σακκά, της Μαρίας, ένα χρόνο πριν τη δολοφονία τον κτύπησαν δύο συγχωριανοί του, η υπόθεση οδηγήθηκε στο δικαστήριο και οι κατηγορούμενοι πλήρωσαν πρόστιμο. Ο μάρτυρας κατηγορίας απειλήθηκε ότι θα εκτελεστεί και αναγκάστηκε να φύγει για την Αμερική (σ.σ. υπάρχουν ονόματα).
Επίσης, δύο μέρες πριν τη δολοφονία του, όταν έμαθε για τη δολοφονία του Μένοικου, άρχισε να φωνάζει ότι οι άτιμοι σκότωσαν ένα συνάδελφο του (εννοούσε της ΠΕΟ).
Ίσως και αυτό το ιστορικό να δείχνει τα αίτια της άρνησης των «Συνδέσμων» να εξηγήσουν γιατί δολοφονήθηκε ο Σακκάς.
Πάντως ο γράφων, απευθύνθηκε πριν μερικά χρόνια στον τομεάρχη της περιοχής (Α. Σ.) και του ζήτησε τη δική του εκδοχή για να πάρει την απάντηση ότι δεν έχει να πει τίποτε για το θέμα.
* * *
ΚΑΝΙΒΑΛΙΣΜΟΙ
Παναγιώτης Στυλιανού από την Αχερίτου Αμμοχώστου, δολοφονήθηκε στις 29. 5. 1958.
Τέσσερεις μέρες αργότερα σημειώνεται νέα δολοφονία.
Πέφτει νεκρός ο Παναγιώτης Στυλιανού, μέλος του ΑΚΕΛ. Ήταν κτηνοτρόφος, πατέρας 6 παιδιών.
Οι συνθήκες δολοφονίας του ήταν πραγματικά πρωτόγνωρες και άγριες.
Λίγες μέρες πριν τη δολοφονία του παρατηρήθηκε ότι σε χώρο που σύχναζαν δεξιά στοιχεία του χωριού του (στην Αχερίτου) κάποιοι κάρφωναν πάνω σε ρόπαλα μεγάλες βελόνες.
Το πρωί της 29ης Μαΐου 1958, ο Παναγιώτης βρισκόταν στο σπίτι του γείτονα του (του Τταντή) μαζί με τη γυναίκα του, την κόρη και τον πεντάχρονο γιο τους.
Κάποια στιγμή μπαίνει στην αυλή μια ομάδα μασκοφόρων που κρατούσαν τα ρόπαλα με τις βελόνες και όπλα.
Ο Στυλιανού δέχεται το πρώτο κτύπημα στο κεφάλι και πέφτει στο έδαφος ζαλισμένος.
Γυναίκα και κόρη σέρνουν τον Παναγιώτη σε ένα δωμάτιο και παράλληλα προσπαθούν να εμποδίσουν τους μασκοφόρους να μπουν στο δωμάτιο.
Σπάζουν τα χέρια και τα πλευρά της γυναίκας και τραυματίζουν την κόρη. Μπαίνουν στο δωμάτιο και λιώνουν το κεφάλι του Παναγιώτη και κατακρεουργούν το σώμα του με τα ρόπαλα.
Η γυναίκα του έμεινε στο νοσοκομείο 9 μήνες.
Η κόρη του είπε χαρακτηριστικά ότι: «Όταν βγάλαμε τις ποδίνες του πατέρα μας στο νοσοκομείο, έπεφταν απ’ αυτές κομμάτια κρέατα και κόκαλα. Τον είχαν λιώσει με τα ρόπαλα…».
Ο δε γιος του ο Ανδρέας θυμάται ότι μια γριά ήρθε και έβαλε την παλάμη της μπροστά στα μάτια του μικρού για να μη βλέπει το αποτρόπαιο έγκλημα.
Οι «Σύνδεσμοι Αγωνιστών» λένε ότι απλά εκτέλεσαν έναν συνεργάτη των Άγγλων!
Τόσο απλά! Χωρίς κανένα δικαιολογητικό, χωρίς καμιά αναφορά στις συνθήκες δολοφονίας.
* * *
Σάββας Μένοικος από τις Γούφες Αμμοχώστου, δολοφονήθηκε στις 23. 5. 1958.
Η δεύτερη αποτρόπαια δολοφονία. Όπως αναφέραμε αυτή εντάσσεται στην κατηγορία «ΣΤ», στην κατηγορία δηλαδή για την οποία δεν ευθύνεται η ΕΟΚΑ!
Στην «έρευνα» τους οι «Σύνδεσμοι Αγωνιστών» αναφέρουν:
«ΣΑΒΒΑΣ MENOIKOΣ από τις Γούφες Όπως αναφέραμε στην εισαγωγή, η ΕΟΚΑ αναγκάστηκε να λάβει διάφορα μέτρα και επέβαλε διάφορες τιμωρίες μεταξύ των οποίων εκτός από την εκτέλεση, ο ξυλοδαρμός, η διαπόμπευση, το κόψιμο των μαλλιών και άλλα. Στις 23.5.58 ομάδα της ΕΟΚΑ ξυλοκόπησε τον Μενοίκου και τον έδεσε για παραδειγματισμό επί δένδρου ως προειδοποίηση για τις πράξεις που αναφέρονται στο Συνημμένο αρ. 9.
Ο θάνατος του ήταν αποτέλεσμα καρδιακής προσβολής και ουχί λόγω λιθοβολισμού από το αγανακτισμένο πλήθος. Τούτο ανακοινώθη και επισήμως από το Κυβερνητικό Ραδιοφωνικό Ίδρυμα».
Ομολογουμένως η αναφορά είναι πολύ διαφωτιστική για τις μεθόδους που χρησιμοποιούνταν εκείνο το διάστημα.
Στην «έρευνα» γίνεται μια προσπάθεια να μετατραπεί ο Σάββας Μένοικος από προδότης σε απατεώνα.
Σε φυλλάδιο που κυκλοφόρησε η ΕΟΚΑ αναφέρεται στην προδοτική δράση του Μένοικου παραθέτοντας τις εξής κατηγορίες:
Όπως θα έχετε προσέξει, στην τελευταία γραμμή βάζουν στο στόμα του Α. Ζιαρτίδη απαξιωτικά λόγια για τον Μένοικο.
Εκεί που δεν υπάρχουν επιχειρήματα επιστρατεύονται οι ύβρις και οι χαρακτηρισμοί. Και αφού δεν μπορούν να στηρίξουν τα περί μη δολοφονίας δεν χάνουν τίποτε να τον χαρακτηρίσουν απατεώνα!
Με αυτή την υπόθεση η "έρευνα" των Συνδέσμων Αγωνιστών κονταροκτυπιέται με τα ίδια τα ντοκουμέντα της ΕΟΚΑ.
Ενώ στην «έρευνα» αναφέρεται ότι δεν ευθύνεται η ΕΟΚΑ για το θάνατο του Μένοικου (πέθανε από καρδιακή προσβολή!) και ότι ούτε το πλήθος τον σκότωσε με τις πέτρες, ένα άλλο ντοκουμέντο τους διαψεύδει.
Πρόκειται για προκήρυξη της ΠΕΚΑ (Πολιτική πτέρυγα της ΕΟΚΑ), λίγες μέρες μετά τις δολοφονίες του Μένοικου και του Μάτσουκου που έγιναν την ίδια νύκτα.
Ιδού το έγγραφο:
Με λίγα λόγια, εδώ μας λένε ότι εκτελέστηκαν δύο προδότες!
Δηλαδή τους εκτέλεσε η ΕΟΚΑ! Και η οποία αναλαμβάνει την ευθύνη.
Τώρα η «έρευνα» ισχυρίζεται ότι η ΕΟΚΑ δεν τον εκτέλεσε αλλά πέθανε από… καρδιακή προσβολή!
Ωστόσο, πρέπει να σημειωθεί ότι ακόμα και λίγους μήνες πριν την έκδοση της έρευνας, (Μάιος του 2002) οι Σύνδεσμοι και ο ΣΙΜΑΕ θεωρούσαν τον Μένοικο ως εκτελεσθέντα από την ΕΟΚΑ!
Απαντώντας στα όσα είχε γράψει ο ακαδημαϊκός Αντώνης Λιάκος για τον Μένοικο, ο ΣΙΜΑΕ έγραφε μεταξύ άλλων στον «Πολίτη» σε άρθρο υπό τον τίτλο «Απάντηση σε ένα ιστορικό λίβελο» (25/5/2002):
«Ξεκινά το άρθρο του με αναφορά σε έναν εκτελεσθέντα, ο επικριτής του αγώνα του λαού μας. Ας έλθει στην Κύπρο να μάθει ποιος ήταν ο εκτελεσθείς για τον οποίο ενδιαφέρεται. Να μάθει γιατί και πως πέθανε, θα ενημερωθεί από εκείνους που γνώριζαν τον εκτελεσθέντα».
Πώς μέσα σε ένα χρόνο άλλαξαν γνώμη οι αγωνιστές;
Μήπως κατάλαβαν ότι δεν τους συμφέρει να συντηρούν και να φορτώνονται ένα τόσο αποτρόπαιο έγκλημα, να συλλάβουν, να δέσουν και να λιθοβολήσουν ένα φτωχό και ανυπεράσπιστο άνθρωπο;
* * *
Καταλήγοντας, θα έλεγα ότι ήρθε ο καιρός να δούμε νηφάλια αυτές τις περιπτώσεις.
Να λεχθούν οι αλήθειες και να υπάρξει μια συνεργασία απ’ όλους για να κλείσουν αυτές οι πληγές.
Σημειώνω ότι εδώ αναφέρομαι μόνο στις περιπτώσεις που αφορούν τον μήνα Μάιο του 1958.
Ήρθε ο καιρός να πρυτανεύσει το πνεύμα της συμφιλίωσης και να αποκατασταθούν αυτοί οι άνθρωποι (και όχι μόνο της Αριστεράς) που έχασαν άδικα τη ζωή τους.
Να γίνει αυτό όσο είναι νωρίς, όσο υπάρχουν ακόμα ζωντανοί μάρτυρες.
Να αφήσουμε τα γόητρα και τους συναισθηματισμούς και να παραδεχτούμε λάθη, ακόμα και εγκλήματα.
Μόνο έτσι θα επέλθει η ψυχική κάθαρση και θα ησυχάσουν συνειδήσεις.